прыцэ́л, -а і -у, м.

1. -а, мн. -ы, -аў. Прыстасаванне на агнястрэльнай зброі для навядзення на цэль.

2. -у. Навядзенне на цэль, прыцэльванне.

Лінія прыцэлу.

◊

Узяць (браць) на прыцэл каго-, што-н. — прыцэліцца ў каго-, што-н. (таксама перан.: звярнуць асаблівую ўвагу на каго-, што-н.).

|| прым. прыцэ́льны, -ая, -ае.

Прыцэльная стральба (па цэлі).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прыцэ́л

‘дзеянне; мэта’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. прыцэ́л
Р. прыцэ́лу
Д. прыцэ́лу
В. прыцэ́л
Т. прыцэ́лам
М. прыцэ́ле

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

прыцэ́л

‘прыстасаванне ў агнястрэльнай зброі’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. прыцэ́л прыцэ́лы
Р. прыцэ́ла прыцэ́лаў
Д. прыцэ́лу прыцэ́лам
В. прыцэ́л прыцэ́лы
Т. прыцэ́лам прыцэ́ламі
М. прыцэ́ле прыцэ́лах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

прыцэ́л м.

1. род. прыцэ́лу (действие) прице́л;

лі́нія ~лу — ли́ния прице́ла;

2. род. прыцэ́ла (приспособление) прице́л;

ра́мка ~ла — ра́мка прице́ла;

апты́чны п. — опти́ческий прице́л;

пастая́нны п. — постоя́нный прице́л;

◊ узя́ць (браць) на п. — взять (брать) на прице́л;

палі́тыка далёкага ~лу — поли́тика да́льнего прице́ла;

далёкі п. — далёкий (да́льний) прице́л

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Прыцэл 8/609

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

прыцэл

т. 13, с. 86

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

прыцэ́л, ‑а і ‑у, м.

1. ‑у. Дзеянне паводле знач. дзеясл. прыцэльваць — прыцэліць і прыцэльвацца — прыцэліцца.

2. ‑а. Прыстасаванне на агнястрэльнай зброі для прыцэльвання. Пад рукой ляжала новенькая снайперская вінтоўка з аптычным прыцэлам. Шамякін.

3. ‑у; перан. Разм. Тое, да чаго хто‑н. імкнецца; мэта. Не ведаю, які быў .. план [бацькі з сынам], але, мусіць, такога прыцэлу трымаліся: баржа баржай, а яно нядрэнна будзе хутарок свой мець. Ракітны. Іншы раз яму здаецца, што ў хлопцаў пэўны прыцэл, разлік, а разліку Веньямін не любіць. Навуменка.

•••

Браць (узяць) на прыцэл гл. браць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прыцэ́л м.

1. (дзеянне) Zíelen n -s;

узя́ць на прыцэ́л aufs Korn néhmen*; visíeren [vi-] vt;

2. вайск. (прылада) Visíereinrichtung [vi-] f -, -en; Áufsatz m -es, -sätze (гарматны);

апты́чны прыцэ́л Zíelfernrohr n -(e)s, -e, Visíerfernrohr n, Férnrohraufsatz m;

пастая́нны прыцэ́л Stándvisier [-vi-]n -(e)s, -e

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

трасі́руючы, -ая, -ае.

Які пры палёце пакідае бачны след і гэтым дапамагае весці далейшы прыцэл (пра кулю, снарад).

Трасіруючая куля.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прице́л м.

1. (действие — прицеливание) прыцэ́л, -лу м., мн. нет; прыцэ́льванне, -ння ср., мн. нет;

ли́ния прице́ла лі́нія прыцэ́лу (прыцэ́львання);

2. (приспособление) прыцэ́л, -ла м.;

ра́мка прице́ла ра́мка прыцэ́ла;

опти́ческий прице́л апты́чны прыцэ́л;

постоя́нный прице́л пастая́нны прыцэ́л;

◊

взять на прице́л узя́ць на прыцэ́л;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)