праку́да, -ы, ДМ -у, Т -ам, м.; ДМ -дзе, Т-ай (-аю), ж., мн. -ы, -ку́д (разм.).
Ахвотнік (ахвотніца) да свавольстваў, розных штук; гарэза.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
праку́да
назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
праку́да |
праку́ды |
| Р. |
праку́ды |
праку́д |
| Д. |
праку́ду |
праку́дам |
| В. |
праку́ду |
праку́д |
| Т. |
праку́дам |
праку́дамі |
| М. |
праку́дзе |
праку́дах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
праку́да
назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
праку́да |
праку́ды |
| Р. |
праку́ды |
праку́д |
| Д. |
праку́дзе |
праку́дам |
| В. |
праку́ду |
праку́д |
| Т. |
праку́дай
праку́даю |
праку́дамі |
| М. |
праку́дзе |
праку́дах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
праку́да м. и ж., разг. (о мужчине) прока́зник, бедоку́р; (о женщине) прока́зница, бедоку́рка
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
праку́да, ‑ы, м. і ж.
Разм.
1. ДМ ‑у, Т ‑ам, м.; ДМ ‑дзе, Т ‑ай (‑аю), ж. Ахвотнік (ахвотніца) да свавольстваў, розных штук; гарэза. Раса... Віры... Туману сырадой. Клююць яршы — падводныя пракуды. Калачынскі.
2. ж. Праява; навала. Але тут пачалі наўкруга прападаць коні ў людзей. То з начлегу не вернецца, то з хлява згіне — што за пракуда? Скрыган.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
праку́да м, ж разм Schelm m -(e)s, -e, Schalk m -(e)s, -e і Schälke; Spáßvogel m, -s, -vögel (весялун)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Праку́да ’ахвотнік да свавольстваў, розных штук; гарэза; смешны’ (ТСБМ, Нас., Бяльк., Касп., Гарэц.), ’кемлівы’ (Нас.), ’незвычайная з’ява’ (Яруш., Нас.), ’насланнё, вера ў забабоны’, (Сцяшк. Сл.), ’надакучлівы’ (Сл. ПЗБ), праку́днік, ‑ніца, праку́дны. Рус. проку́да ’бязглуздая выхадка; шкода; прайдзісвет’, кудь ’злы дух, вядзьмарства, чары’, ц.-слав. прокуда ’вядзьмарства’, серб. дыял. проку̏да ’нягоднік’, балг. проку́да ’дрэнная звычка; выгнанне з роднага месца’, ст.-слав. прокуда ’сорам, ганьбаванне’, прокоудити ’ганьбіць; рабіць шкоду’. Аддзеяслоўнае ўтварэнне ад праку́дзіць ’гарэзнічаць, вычвараць’, параўн. рус. проку́дитъ ’тс’, польск. przekudzic ’псаваць; дакучаць’, балг. проку́дя ’рабіць выгнанцам; праганяць’, ст.-слав. коудити, коуждѫ ’караць, асуджаць, ганьбаваць’. Да незафіксаванага *кудзіць (гл. кудзеснік), што ўзыходзіць да прасл. *kuditi. Гл. Фасмер, 3, 374, з літ-рай.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
kawalarz
м. жартаўнік, свавольнік, пракуда
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
psotnik
м. свавольнік, пракуда; гарэзнік, гарэза
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)