прае́хаць

дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. прае́ду прае́дзем
2-я ас. прае́дзеш прае́дзеце
3-я ас. прае́дзе прае́дуць
Прошлы час
м. прае́хаў прае́халі
ж. прае́хала
н. прае́хала
Загадны лад
2-я ас. прае́дзь прае́дзьце
Дзеепрыслоўе
прош. час прае́хаўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

прае́хаць, -е́ду, -е́дзеш, -е́дзе; -е́дзь; зак.

1. што. Перамяшчаючыся на чым-н., мінуць, пераадолець якую-н. прастору.

П. плошчу.

П. міма станцыі.

П. пяць кіламетраў.

2. што. Не спыніцца, не сысці там, дзе было трэба.

П. сваю станцыю.

3. Правесці ў дарозе які-н. час.

П. восем гадзін.

4. Тое, што і праехацца (у 1 знач.).

Эх, добра п. па роўнай дарозе на веласіпедзе.

|| незак. праязджа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 1, 2 і 4 знач.).

|| наз. прае́зд, -у, М -дзе, м. (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прае́хаць сов.

1. в разн. знач. прое́хать; (в официальном выражении — ещё) просле́довать;

п. на са́нках — прое́хать на са́нках;

п. пяць кіламе́траў — прое́хать пять киломе́тров;

п. прыпы́нак — прое́хать остано́вку;

мы ~халі да саўга́са шэсць гадзі́н — мы прое́хали до совхо́за шесть часо́в;

ён ~хаў усю́ Белару́сь — он прое́хал всю Белару́сь;

машы́на ~хала ў напра́мку да го́рада — маши́на прое́хала (просле́довала) в направле́нии к го́роду;

2. (совершить прогулку) прое́хаться, прокати́ться;

◊ ні п. ні прайсці́ — ни прое́хать ни пройти́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прае́хаць, ‑еду, ‑едзеш, ‑едзе; зак.

1. Перамясціцца ў якім‑н. напрамку (на кані, аўтамашыне і інш.). Сурвіла горадам праехаў паволі, каб не трэсла па бруку. Чорны. Падпольшчыкі праехалі па шашы, пасля, кіламетры праз два, збочылі. Новікаў. // Перамясціцца па якім‑н. шляху (аб транспарце). Праедзе грузавік, даверху нагружаны бульбай, прамчыць матацыкл. І наступае цішыня. Навуменка. Падвода крыху праехала ў бок лесу і спынілася. Курто. // Прабыць некаторы час у дарозе. Праехаць пяць гадзін. // Разм. Адправіцца куды‑н. на чым‑н.; паехаць. [Дырэктар:] «Канікулы, няхай хлопцы праедуць у горад, ды і прывучыць іх трэба да самастойнасці, каб ведалі, як і што». Нядзведскі. [Мароз:] — Думаю, Васільевіч, праехаць па калгасах, ярыну паглядзець, як узышла. Лобан.

2. што і без дап. Едучы, мінуць, пакінуць убаку, ззаду. Праехалі яшчэ дзве-тры вёскі. Усюды панавала стоеная цішыня. Навуменка. [Машыністы] праехалі міма вакзала, міма таварнай канторы, мінулі гідраўлічную калонку... Васілёнак. // Едучы, пераадолець якую‑н. адлегласць. — Можа нам па дарозе? — Мне ў Варавец, — сказаў Залуцкі. — Тады якраз палавіну дарогі праедзеш. Чыгрынаў. // Едучы, пераадолець што‑н. Праехаць балота. □ — Добры шафёр усюды праедзе, — запэўніў Алік. Кулакоўскі. // што. Едучы, прапусціць патрэбны прыпынак, пункт, не спыніцца, дзе трэба, у час язды. Нехта праехаў сваю станцыю. Праспаў, прахапіўся на наступнай. Лужанін.

3. Праехацца, пракаціцца. У час летніх канікул юнак гадзінамі прападаў каля трактарыстаў, і для яго было вялікай радасцю праехаць у кабіне машыны. Шымук.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прае́хаць fáhren* vi (s) (durch A); vorbéifahren* vi (s), vorüberfahren* (міма каго-н., міма чаго-н. an D);

прае́хаць прыпы́нак an der Háltestelle vorüberfahren*;

прае́хаць не́калькі кіламе́траў éinige Kilométer zurücklegen

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

праязджа́ць гл. праехаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прорыси́ть сов. прае́хаць ры́ссю.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прае́зд, -у, М -дзе, м.

1. гл. праехаць.

2. мн. -ы, -аў. Месца, дзе можна праехаць.

Вузкі п.

3. мн. -ы, -аў. Вуліца або завулак, якія злучаюць паралельныя вуліцы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прое́хать сов., в разн. знач. прае́хаць;

прое́хать пять киломе́тров прае́хаць пяць кіламе́траў;

прое́хать остано́вку прае́хаць прыпы́нак;

он прое́хал всю Евро́пу ён прае́хаў усю Еўро́пу;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

паўдаро́гі, на паўдаро́зе, ж.

Палавіна дарогі, шляху.

Праехаць п.

Спыніцца на паўдарозе (таксама перан.: не закончыўшы пачатай справы).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)