по́начы, прысл.

Ноччу.

Хадзіць п.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

по́начы

прыслоўе

станоўч. выш. найвыш.
по́начы - -

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

по́начы нареч. но́чью

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

по́начы, прысл.

Ноччу. [Вольга Віктараўна:] — А чаму вы не хочаце начаваць? [Лабановіч:] — Я люблю хадзіць поначы. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

по́начы прысл nachts, während der Nacht, in der Nacht, bei Nacht

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

По́начы ’ноччу, уночы’ (ТСБМ, Касп.), ’апоўначы, сярод ночы’ (Сл. ПЗБ), по́начы ’тс’ (ТС), ’цёмна’ (Клім., Жыв. НС), по́вночы ’тс’ (Жыв. НС). Укр. по́ночі ’цёмна’, ’у цемры’. Ад *па пачы ’ўначы’, з далейшым развіццём семантыкі да ’цёмна’, дзе па/по мае значэнне ’пры’, параўн. по́дню ’ў дзённы час’, г. зн. ’пры дзённым святле’ (Варл.). Цікавую паралель уяўляе серб. дыял. по̏ноћи ’ноччу’, паводле якога ўтворана по̏дне(в)и ’днём’ (Мілеціч, СДЗб, 9, 434); параўн., аднак, по́ноћ ’сярэдзіна ночы’, што адпавядае прасл. *polъnoktь (гл. поўнач), на думку Вукавіча (ЈФ, 17, 77) — другаснае, утворанае ад поноћи. Да ноч (гл.), параўн. яшчэ *паначота (гл.). Інакш Цыхун (Загароддзе–2, 112), за зыходную прымае форму з паў- (пов‑): по́внучэ на улыцэ, першапачаткова ’поўнач, сярэдзіна ночы’, з якога развілося значэнне ’цёмна’, чаму пярэчыць ЕСУМ (4, 470): укр. по́вночі з по́ночі пад уплывам пі́вніч ’сярэдзіна ночы’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

паначы́ нареч., см. по́начы

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

паначы́, прысл.

Разм. Тое, што і поначы. [Сяляне:] — Што вы за людзі? Чаго паначы швэндаецеся па лесе? Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

*Пры́панач, пры́поноч ’на світанні або змярканні’ (Клім.). Да по́нач, по́начы (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

дубе́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; незак.

Мерзнуць, калець. — Ах, дзеткі мае, не людскае жыццё ў вас: і поначы трасіся, і на марозе дубей, і людзям назаляй. Лынькоў. // Цвярдзець, лубянець ад холаду. Паўкажушак дубее і стыне карой, вышчараецца люты мароз па-над ёй. Дубоўка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)