Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
по́лагм. по́лог
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
по́лаг, ‑а, м.
Заслона, занавеска, якая закрывае ложак. [Ганна] акуратна затуліла калыску полагам ад камароў, ухапіла граблі і хутчэй падалася да пракосаў.Мележ.// Любая заслона, якой завешваюць што‑н. За полагам, што цягнуўся ад печы да сцяны і падзяляў пярэдні пакой на дзве палавіны, спакойна, з лёгкім прысвістам хроп стары Яшчын.Хадкевіч.Маці закрыла твар далонямі, хістаючыся, нібы параненая, адышлася да полага, што аддзяляў залу ад спальні, уткнулася ў яго тварам.Асіпенка.//перан.; чаго або які. Тое, што закрывае, ахутвае што‑н.; покрыва. Часам, не разлічыўшы свой пругкі ўдар, .. [вецер] разрываў полаг хмар.Шамякін.Дарогу зноў атуліў лес, насунуўся на яе чорным полагам.Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
По́лаг1 ’пасцель парадзіхі’, ’палок’ (Бяльк.), ’роды’ (Сл. ПЗБ), półah ’хвароба жанчыны ў час нараджэння дзіцяці’ (Варл.). Укр.поло́ги, по́лаг, зло́ги ’роды’, польск.połóg ’роды; час пасля родаў’. Прасл.*pologъ ад *po‑lěgati, гл. лягаць, ляжаць з чаргаваннем у корані, параўн. выраз логма ляжаць ’ляжаць, не маючы сіл падняцца’ (Нар. сл.), по́лог ’палатно над ложкам або калыскай’ (ТС), гл.
По́лаг2 ’завеса над ложкам, шырма’, (Бяльк., Сл. ПЗБ), ’вялікая посцілка, якой апіналі дзіця ў калысцы’ (светлаг., SOr, 39, 356), ’посцілка насіць траву’ (Жд. 3), ’рэдкае палатно’ (Ян.). Укр., рус.по́лог ’полаг’. Прасл.*po‑logъ < *logъ (гл. лог, логава). Відаць, першапачаткова ’месца ляжання, пасцель’, потым ’посцілка’ > ’кавалак тканіны’ > ’заслона’. Значэнне ’рэдкае палатно’, відаць, пад уплывам пологі́ ’слаба спрадзены’ (Уладз.), параўн. антанімічную пару кру́та і полога́ пре́жа (тамсама) і рус.дан.по́лог ’грубая мешкавіна’, што суадносяць з рус.пологий ’плоскі, пакаты’ (Фасмер, 3, 313); гл. палогі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
по́логпо́лаг, -га м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
canopy[ˈkænəpi]n.
1. балдахі́н (над ложкам)
2.по́лаг; наве́с;
a canopy of leaves лісцвяны́ шацёр
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
патаро́ча, ‑ы, ж.
Уст.Абл. Здань, пудзіла. Цябе агорне полаг ночы, Ты смех пачуеш Патарочы, — Ці будзе водгук тваім думам?Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Báldachin
[-xi:n]
m -s, -e балдахі́н; по́лаг
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Пало́гі ’слаба спрадзены’ (Влад.). Да по́лаг (гл.).