Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
плю́шчыць², -чу, -чыш, -чыць; незак., што.
Удараючы або сціскаючы, рабіць плоскім, пляскатым.
П. цвік.
|| зак.сплю́шчыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны.
|| наз.плюшчэ́нне, -я, н. (спец.).
|| прым.плюшчы́льны, -ая, -ае (спец.).
П. станок.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
плю́шчыцьIнесов. (глаза) закрыва́ть, смыка́ть
плю́шчыцьIIнесов., тех. (под давлением) плю́щить
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
плю́шчыць1, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; незак., што.
Закрываць, заплюшчваць (вочы). Бацька курыў, плюшчыў вочы ад сіняга дыму.Савіцкі.Як ні намагаўся хлапец заснуць, як ні плюшчыў вачэй, сон не прыходзіў.Пальчэўскі.
плю́шчыць2, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; незак., што.
Спец. Удараючы або ціскаючы, рабіць што‑н. плоскім, пляскатым, тонкім. Што ні кажы, а вельмі цікава пазіраць, як дзядзька Архіп цяжкім молатам плюшчыць распаленае жалеза.Гамолка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
плю́шчыць
1.тэхábplatten vt, strécken vt; ábflachen vt;
2. (вочы) die Áugen zúmachen
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Плю́шчыць1 ’удараючы або сціскаючы, рабіць што-небудзь пляскатым, тонкім’ (ТСБМ), плю́шчыцца ’карабаціцца, гнуцца’ (Сцяшк. МГ), ’рабіцца плоскім’, плюшча́ты ’пляскаты’ (ТС), укр.плю́щити, рус.плющить, ст.-рус.плющити (плещити) ’расплюшчыць’ (XV ст.). Усходнеславянскае. Утворана ад плюск, параўн. ст.-рус.плюскъ ’шум ад удару, пляск, лопат’ (XV ст.). Гл. плю́скаць1.
Плю́шчыць2, плю́шчыты ’заплюшчваць, жмурыць вочы’ (ТСБМ, Сцяшк. Сл., Шат., Растарг., ТС, Сл. ПЗБ; Сцяшк. МГ), плюшчыцца ’жмурыцца, моргаць’ (петрык., Мат. Гом.), плюшчаком ’прыжмурыўшыся’ (ТС), плю́шчыцца ’лезці’ (карэліц., Нар. сл.), укр.плю́щити. Да плю́скаць3 (гл.). Таксама можна дапусціць семантычнае развіццё з плю́шчыць1 (гл.).
Плю́шчыць3 ’значыць свойскіх гусей’: плюшчаць ім знак (ТС). Відаць, да плю́шчыць2 ’сціскаць, сплюшчваць’. Першапачаткова пры клеймаванні жывёл і птушак прабівалі ім вуха ці перапонкі, устаўлялі туды кляймо і сплюшчвалі яго, каб не гублялася.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сплю́шчыць² гл.плюшчыць².
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)