пе́ршынец, -нца, мн. -нцы, -нцаў, м.

1. Першае, старэйшае дзіця.

2. перан., чаго або які. Тое, што з’явілася, створана першым па часе (высок.).

Наваполацкі нафтаперапрацоўчы завод — п.

Беларусі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пе́ршынец

‘тое, што з'явілася першым’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. пе́ршынец пе́ршынцы
Р. пе́ршынца пе́ршынцаў
Д. пе́ршынцу пе́ршынцам
В. пе́ршынец пе́ршынцы
Т. пе́ршынцам пе́ршынцамі
М. пе́ршынцы пе́ршынцах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

пе́ршынец

‘дзіця’

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. пе́ршынец пе́ршынцы
Р. пе́ршынца пе́ршынцаў
Д. пе́ршынцу пе́ршынцам
В. пе́ршынца пе́ршынцаў
Т. пе́ршынцам пе́ршынцамі
М. пе́ршынцу пе́ршынцах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

пе́ршынец, -нца м., прям., перен. пе́рвенец;

сын-п. — сын-пе́рвенец;

Шату́рская электраста́нцыя — п. саве́цкай энерге́тыкі — Шату́рская электроста́нция — пе́рвенец сове́тской энерге́тики

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пе́ршынец, ‑нца, м.

1. Першае, старэйшае дзіця. Яму, першынцу ў сям’і, змалку выпаў нялёгкі абавязак няньчыць меншых братоў і сястрычак. С. Александровіч.

2. перан.; чаго або які. Тое, што з’явілася ці было створана першым у адносінах да наступных падобных прадметаў. На ўскраіне нашага горада разлёгся сваімі новымі карпусамі першынец індустрыялізацыі нашага краю — завод сельскагаспадарчых машын. Сабаленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пе́ршынец м Érstgeborene (sub) m, f -n, -n; Érstling m -s, -e

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

firstborn [ˈfɜ:stbɔ:n] n. пе́ршынец

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

пе́рвенец прям., перен. пе́ршынец, -нца м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Érstling

m -s, -e пе́ршынец

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

◎ Пярвя́стак (первясток) ’першы пачатак чаго-небудзь’, ’першынец’ (Нас.), ст.-бел. первястка ’першародка’ (1627). Запазычана з польск. pierwiastek, ст.-польск. pierwiastka паводле фанетычнай прыкметы — і > я (Цвяткоў, Запіскі, 2, 54), зыходны назоўнік *pьrvěstь ’першасць’ адлюстраваны ў прыметніках тыпу ўкр. первісний ’першапачатковы’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)