першаро́дны, -ая, -ае.

1. Які нарадзіўся першым, самы першы (уст.).

П. сын.

2. перан. Які захоўвае свой натуральны стан, некрануты, першапачатковы (кніжн.).

Першародная прыгажосць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

першаро́дны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. першаро́дны першаро́дная першаро́днае першаро́дныя
Р. першаро́днага першаро́днай
першаро́днае
першаро́днага першаро́дных
Д. першаро́днаму першаро́днай першаро́днаму першаро́дным
В. першаро́дны (неадуш.)
першаро́днага (адуш.)
першаро́дную першаро́днае першаро́дныя (неадуш.)
першаро́дных (адуш.)
Т. першаро́дным першаро́днай
першаро́днаю
першаро́дным першаро́днымі
М. першаро́дным першаро́днай першаро́дным першаро́дных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

першаро́дны перворо́дный;

п. грэх — перворо́дный грех

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

першаро́дны, ‑ая, ‑ае.

1. Уст. Які нарадзіўся першым, раней за ўсіх астатніх. Першарадны сын.

2. перан. Кніжн. Які захоўвае свой натуральны стан, некрануты. Удалечыні ад заводскіх гудкоў, шуму вялікіх гарадоў.. [у Карпатах] пануе першародная цішыня. «Звязда». [Веньямін:] — Перад намі некранутая першародная прыгажосць. Будзем жа убіраць яе вачамі і вушамі, удыхаць грудзямі. Навуменка. Вунь зубастым каўшом праразае канаву Экскаватар праз глей першародных пластоў. Звонак. // Першапачатковы. Заўсёды, як гляне даўніна сівая У вочы, нібыта настаўнік суровы, Свой сэнс першародны тады набываюць І фарбы і гукі, пачуцці і словы. Панчанка. Многія з запісаных этнографам варыянтаў даюць магчымасць сцвярджаць, што пэўныя беларускія народныя песні, якія спяваюцца цяпер і вядомы вельмі шырока, «выраслі» з тых, што бытавалі ў першароднай форме ў XIX ст. і яшчэ раней. Саламевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

перворо́дный уст., прям., перен., книжн. першаро́дны;

перворо́дный сын першаро́дны сын;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

pierworodny

першародны;

grzech pierworodny — першародны грэх

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

меко́ній

(гр. mekonion = макавы сок)

першародны кал плода і немаўляці.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

first-born

[ˈfɜ:rstbɔrn]

1.

adj.

першаро́дны

2.

n.

першыне́ц -ца́ m. & f., першаро́дная f., пе́ршае дзіця́

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

ГРЭХ,

у рэлігійнай этыцы маральнае зло, якое заключаецца ў парушэнні дзеяннем, словам ці думкай волі Бога. Да граху адносяць невыкананне пэўных рэліг.-царк. нормаў, устаноўленых асобна кожнай канфесіяй. Тэалогія вылучае першародны грэх першых людзей, вынікі якога наследуюць нашчадкі. Сутнасцю праваслаўнага вучэння пра грэх з’яўляецца збавенне, якое магчыма толькі верай і справамі. Лічыцца, што без веры ў Бога, без хрысц. зносін, без хрышчэння нельга заслужыць даравання.

т. 5, с. 496

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Пе́рвісінка ’першацёлка’ (рас., Шатал.). Рус. первесинка, пер‑ вестника ’тс’. Параўн. таксама польск. pierwiosnek, pierwiosnek ’чалавек-навічок’, ’пачатак’, ’кветка ключыкі, Primula L.’, чэш. prvosenka ’тс’, славен. prvesnica ’жанчына, якая нарадзіла упершыню’, ц.-слав. пръвѣснъ ’першародны’, укр. первісний ’першасны’ Прасл. *pьrvesf(bjnьjь — прыметнік, утвораны ад адцягнеішага назоўніка ж. р. *pьrveslъ (параўн. *sves(b), як аналагічнае праслав. утварэнне *ры©’0(ьпуь < *рьп > (На > pierwotny* рус. первост‑ ныіі (Трубачоў, Проспект, 75–76).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)