Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023)
пе́лькаж., обл. про́рубь
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пе́лька, ‑і, ДМ ‑льцы, ж.
Абл. Палонка. Укрылася лёдам возера — не правіць было рыбакам пелькі.Мыслівец.А калі рэкі наглуха замярзаюць, рыба цягнецца да пелек, да праталін.Ляўданскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пе́лькажÉisloch n -(e)s, -löcher
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Пе́лька1 ’грудзі’ (Растарг., Юрч., Янук., Касп.), ’ключыца’ (Мат. Маг.), пелькі ’каўнер’ (Касп.), ’грудзіна, грудная косць’, ’грудная частка ялавічыны’ (Нас., Нас. Сб.), пелькавае мяса ’тс’ (Нас.), маюць непасрэдны працяг на рус. тэрыторыі: пе́лька, пе́лька ’частка адзення, якое закрывае грудзі’, пело ’пярэдняя частка кашулі, што закрывае грудзі’, ’жаночыя грудзі’, пели́ть ’пакрываць, прыкрываць’ — якія можна генетычна атаясаміць з дадзенымі ўграфінскіх моў з агульным значэннем ’верх, тое, што пакрывае’, параўн. вепск.pälʼiné ’верх, верхні бок’, pälʼdʼa, pälʼda ’нацягваць на што-н.’, pälętʼi ’адзін на адным’, pel ’вяршняк, вушак’, удм.pel ’вуха’, эст.peale panema, pealistama ’пакрыць’. Цікавым будзе таксама і семантычны пераход: вепск.ŕind ’грудзі’ і ’каўнер адзення’.
Пе́лька2 ’уваход у жак або ў кош’ (ТС), рус.дыял.пе́лька ’пятля, палонка’, укр.пе́лька ’глотка’. У выніку семантычнага пераносу з пель (гл.) (Талстой, Этимология–1967, 148–149).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пе́лька
1. Прасечаная палонка ў лёдзе на рацэ (БРС); глыбокае месца ў стаячай вадзе (Пар.). Тое ж пе́ля (Пар.).
2. Паглыбленне круглай формы, часта з вадой (Ст.-дар.); невялікая махавая або сенажатная нізіна з вадой сярод поля (Глуск., Палессе Талст., Пар., Ст.-дар.). Тое ж пель, пе́лка (Глуск.Янк. I), пель, пе́ля (Палессе Талст., Пар., Ст.-дар.).
3. Больш сухое месца сярод балота, часам парослае хмызняком (Палессе). Тое ж пе́ля, пе́я (Палессе Талст.).
□ ур. Пе́ля ці Пі́ля (поле з балотам) каля в. Пасека Ст.-дар.
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
про́рубь пало́нка, -кі ж.; про́ламка, -кі ж., обл.пе́лька, -кі ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
przerębla
ж. палонка, проламка, пелька
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
◎ Пло́міна ’палонка, незамёрзлая частка ракі або возера’ (Сцяшк. МГ). З польск.plonina ’палонка, пелька’, якое з польск.ріо ’багна’ < рві, параўн. кацеўск.рві, plisty ’багністы (пра зарастаючыя азерцы)’ < прасл.*ръlъ ’балота, якое часова заліваецца вадою’, параўн. ст.-рус.пол ’тс’, рус.полая вода, половодье; роднаснае літ.pūliai ’гной’ < *і .e.pul‑o‑s (Банькоўскі, 2, 624).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пя́ля1 ’проламка’ (петрык., Шатал.). Відаць, ідэнтычнае з пе́ль ’палонка’ (гл. пелька), аформленае паводле распаўсюджанай формы назоўнікаў ж. р.
Пя́ля2 ’зенкі?’ (ТС). Аддзеяслоўны назоўнік, параўн.: пя́ліць пя́ля ’вытарашчваць вочы’ (тамсама), рус.пя́лить глаза́ ’тс’, гл. пяць ’напружваць’. Зыходная форма *пяль?