Verbum

анлайнавы слоўнік

пача́ць, -чну́, -чне́ш, -чне́; -чнём, -чняце́, -чну́ць; -ча́ў, -чала́, -ло́; -чні́; -ча́ты; зак.

1. што і з інф. Прыступіць да якога-н. дзеяння.

П. будаўніцтва дома.

П. будаваць.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), з інф. Праявіць першыя прыметы якога-н. дзеяння або стану.

Лякарства пачало дзейнічаць.

Пачало цямнець.

3. што чым або з каго-што. Узяцца за што-н. у першую чаргу.

П. прамову прывітаннем або з прывітання.

4. што. Прыступіць да спажывання чаго-н.

П. новую буханку хлеба.

|| незак. пачына́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

◊

Пачынаючы з, прыназ. з Р — тое, што і «з» (у 1 знач.).

Пачынаючы з гэтай старонкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пача́ць

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
	адз.	мн.
1-я ас.	пачну́	пачнё́м
2-я ас.	пачне́ш	пачняце́
3-я ас.	пачне́	пачну́ць
Прошлы час
м.	пача́ў	пачалі́
ж.	пачала́
н.	пачало́
Загадны лад
2-я ас.	пачні́	пачні́це
Дзеепрыслоўе
прош. час	пача́ўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

пача́ць сов.

1. (што) в разн. знач. нача́ть; (приступить к какому-л. делу — ещё) приня́ться (за что); стать; (прения — ещё) откры́ть; (решиться на исполнение чего-л. — ещё) предприня́ть, зате́ять; (разговор — ещё) завести́;

п. пра́цу — нача́ть рабо́ту, приня́ться за рабо́ту;

п. цэ́ліцца — нача́ть (стать) це́литься;

п. выда́нне кні́гі — на́чать (предприня́ть, зате́ять) изда́ние кни́ги;

ён пача́ў старэ́ць — он на́чал старе́ть;

п. но́вую бо́чку пі́ва — нача́ть но́вую бо́чку пи́ва;

2. безл. нача́ть;

пачало́ змярка́цца — на́чало смерка́ться;

◊ п. з азо́ў — нача́ть с азо́в;

п. здалёк (здалёку) — нача́ть издалека́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пача́ць, ‑чну, ‑чнеш, ‑чне; ‑чнём, ‑чняце; пр. пачаў, ‑ла, ‑ло; заг. пачні; зак.

1. што або з інф. Прыступіць да якога‑н. дзеяння, узяцца за якую‑н. справу. Пачаць будаўніцтва дома. □ Бабка падперла рукамі шчокі і пачала смяяцца. Колас. Пчолкі выпаўзлі з калоды, Пачалі збіраць мядок. Чарот. Незнаёмы перапытаў, пэўна, толькі дзеля таго, каб пачаць размову. Ляўданскі. // Адкрыць (пра сход, пасяджэнне і пад.). Алесь пастараўся не заўважыць .. [Сабастыяна] і пачаў сход. Чорны. // без дап. Прыступіць да размовы, гутаркі, спеву. — У мяне быў таксама сынок, — пачала, памаўчаўшы, старая. — Таксама добрае сэрца. Брыль.

2. з інф. Праявіць першыя прыкметы якога‑н. дзеяння або стану. Лякарства пачало патроху дзейнічаць. Брыль. Далі пачалі мутнець і злівацца з сінню. Бядуля. [Казік] пачаў сагравацца і заснуў, як забіты. Чарнышэвіч. // Пачацца (пра з’явы прыроды). Пачаў падаць снег, густы, спорны. М. Ткачоў. Маланка пачне толькі бліскаць, Здалёку грымоты чутны, — На хвалях, нібыта калыскі, Пустыя калыша чаўны. Кляўко. / у безас. ужыв. Ноччу ішлі па бальшаку. А пачало днець, звярнулі на прасёлкі. Паўлаў. Мяне пачало хіліць на сон. Анісаў.

3. што з каго-чаго. Заняцца кім‑, чым‑н. у першую чаргу. Саўка ідзе ў Вепры — з Вепраў пачне ён сваю работу. Колас. [Зося] пачала працоўнае жыццё з таго, што прапанавалі ёй у трэсце, — стала ўчотчыцай. Кавалёў.

4. што. Прыступіць да выкарыстання, спажывання чаго‑н.; распачаць. Пачаць новую буханку хлеба.

•••

Пачаць з азоў — пачаць з простага, з элементарнага.

Пачаць здалёк (здалёку) — не адразу прыступіць да сутнасці размовы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пача́ць

1. ánfangen* vt, begínnen* vt; éinleiten vt; stárten vt;

пача́ць працава́ць ánfangen* zu árbeiten;

пача́ць усё спача́тку álles von vorn ánfangen*;

пача́ць здалёк weit áusholen;

2. (пачак цыгарэт і г. д.) ánbrechen* vt, ánreißen* vt

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

захлеста́ть сов., разг.

1. (розгами) захваста́ць; засячы́;

2. (начать хлестать) пача́ць хваста́ць; пача́ць сцяба́ць; пача́ць пля́скаць; пача́ць біць; (о дожде) пача́ць лупі́ць, пача́ць ліць; (начать бить струёй) пача́ць лі́цца, пача́ць біць.