ДЗЬЮ́АРА ПАСУ́ДЗІНЫ

(ад прозвішча Дж. Дзьюара),

пасудзіны з падвойнымі сценкамі, паміж якімі ствараецца высокі вакуум (з ціскам да 1,3 мПа). Служаць для цеплаізаляцыі рэчываў, што змяшчаюцца ў іх пры нізкай або высокай т-ры.

Невял. пасудзіны робяць з высокатрывалага шкла, значнага аб’ёму для прамысл. выкарыстання — з металу. З-за высокага вакууму паміж сценкамі практычна адсутнічае канвекцыйны цеплаабмен. Прамянёвы цеплаабмен памяншаюць паліраваннем і пакрыццём унутр. сценак тонкім слоем серабра, выкарыстаннем матэрыялаў з малым каэф. цеплаправоднасці. Пасудзіны для вадкага гелію і вадароду маюць экран, які ахаладжаецца вадкім азотам або паветрам. Дз.п. выкарыстоўваюць для захоўвання і перавозкі звадкаваных газаў, захоўвання рэчываў (тэрмасы), у крыягеннай тэхніцы (крыястаты), у электроніцы і навук. даследаваннях.

Дзьюара пасудзіны: а — шкляная лабараторная; б — металічная прамысловая для вадкага гелію або вадароду (1 — адсарбцыйная камера, 2 — вакуумная шматслойная ізаляцыя, 3 — вадкі азот для ахаладжэння, 4 — экран, 5 — вакуумная прастора).

т. 6, с. 126

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

пасу́дзіна

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. пасу́дзіна пасу́дзіны
Р. пасу́дзіны пасу́дзін
Д. пасу́дзіне пасу́дзінам
В. пасу́дзіну пасу́дзіны
Т. пасу́дзінай
пасу́дзінаю		 пасу́дзінамі
М. пасу́дзіне пасу́дзінах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

адсто́й, -ю, м.

Асадак з вадкасці на дне пасудзіны.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

падо́нкі

‘рэшткі вадкасці з асадкамі на дне пасудзіны’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, множны лік, множналікавы

мн.
Н. падо́нкі
Р. падо́нкаў
Д. падо́нкам
В. падо́нкі
Т. падо́нкамі
М. падо́нках

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

літра́ж, -у́, м.

Умяшчальнасць пасудзіны ў літрах.

Л. бака.

|| прым. літра́жны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

нагбо́м, прысл. (разм.).

У выразе: піць нагбом — піць з вялікай пасудзіны, нахіліўшы яе.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ве́ка, -а, мн. -і, -аў, н.

Верхняя частка, якая служыць пакрыццём якой-н. пасудзіны, скрынкі, каробкі і пад.

В. куфра.

|| памянш. ве́чка, -а, мн. -і, -чак, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

літра́ж, ‑у, м.

Аб’ём якой‑н. пасудзіны ў літрах. Літраж бака.

[Фр. litrage.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

чарапо́к, -пка́, мн. -пкі́, -пко́ў, м.

1. Тое, што і чэрап (у 1 знач.).

2. Абломак, асколак разбітай глінянай, фарфоравай, шкляной і пад. пасудзіны.

|| прым. чарапко́вы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ва́дкасць, -і, ж.

1. гл. вадкі.

2. Рэчыва, якое мае ўласцівасць цячы і набываць форму той пасудзіны, у якой яно знаходзіцца.

|| прым. ва́дкасны, -ая, -ае (да 2 знач.; спец.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)