палу́ндра, выкл.

Вокрык, які перасцерагае аб небяспецы (першапачаткова ў маракоў і пажарных: папярэджанне тыпу «беражыся — падае зверху»).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

палу́ндра

выклічнік

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

палу́ндра межд., мор. полу́ндра

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

палу́ндра, выкл.

У мове маракоў і партовых грузчыкаў — вокрык, які ўжываецца ў значэнні «беражыся, падае зверху» або наогул перасцерагае аб небяспецы. Вокліч, як выстрал: «Палундра!» — Катэр злятае за борт. Звонак. // у знач. наз. палу́ндра, ‑ы, ж. Жартаўлівая назва маракоў наогул. [Сашка:] — Ты, палундра, чуеш? Як бы мне прышвартавацца да вашай праграмы? Гроднеў.

[Ад гал. val onder — падзенне ўніз.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

палу́ндра! выкл. марск. Wáhrschau!, Luft!

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

палу́ндра

(ад гал. val onder = падзенне ўніз)

выкрык, які перасцерагае аб небяспецы, у мове маракоў і партовых грузчыкаў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

Палу́ндра выкл. ’у мове маракоў і партовых грузчыкаў — вокрык, які ўжываецца ў значэнні «беражыся, падае зверху» або наогул перасцерагае аб небяспецы’ (ТСБМ). Праз рус. полу́ндра ’тс’, якое з гал. van onderen ’знізу’ з дысіміляцыяй н‑н > л‑н (гл. Фасмер, 3, 319).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

полу́ндра межд., мор. палу́ндра, сцеражы́ся.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

шчэ́бень, ‑ю, м.

1. Біты, раздробнены камень, цэгла і пад., які прымяняецца для будаўнічых работ і пракладкі дарог.

2. Дарожнае пакрыццё, дарожны насып, зроблены з такога каменю, цэглы і пад. Тут [на Малахавым кургане] шчэбень церлі танкі ў пудру, І раптам нашае: — Палундра!.. Смагаровіч.

3. Асадачная горная парода, якая складаецца з невялікіх неабкачаных востравугольных абломкаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Luft

f -, Lüfte паве́тра

frísche ~ schöpfen — ды́хаць све́жым паве́трам

an der fríschen ~ — на адкры́тым [све́жым] паве́тры

die ~ ánhalten* — затрыма́ць дыха́нне

an die frísche ~ géhen* — выхо́дзіць на све́жае паве́тра

er ist für mich ~ — ён для мяне́ пусто́е ме́сца, ён не існу́е для мяне́

séinem Hérzen ~ máchen — адве́сці душу́; вы́казаць усё, што набале́ла

◊ (es ist) dícke ~! — разм. ува́га!, небяспе́ка!; марск. палу́ндра!

etw. aus der ~ gréifen* — вы́смактаць што́сьці з па́льца

die ~ ist rein — разм. небяспе́кі няма́

na, gúte ~! — разм. што ж, дай Бо́жа!

in die ~ flíegen* — вы́бухнуць, узляце́ць на паве́тра

es liegt in der ~ — гэ́та но́сіцца ў паве́тры

2) тэх. зазо́р, люфт

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)