откры́тие
1. (действие) адчыне́нне, -ння ср.; неоконч. адчыня́нне, -ння ср., адкрыва́нне, -ння ср.; пачына́нне, -ння ср., распачына́нне, -ння ср.; адкрыццё, -цця́ ср.; неоконч. адкрыва́нне, -ння ср.; пуск, род. пу́ску м.; неоконч. пуска́нне, -ння ср.; выкрыццё, -цця́ ср.; неоконч. выкрыва́нне, -ння ср., выяўле́нне, -ння ср.; см. открыва́ть;
2. (научное и т. п.) адкрыццё, -цця́ ср.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
открытие
Том: 23, старонка: 113.
Гістарычны слоўнік беларускай мовы (1982–2017)
вынахо́дка ж. изобрете́ние ср., откры́тие ср.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
адкрыццё ср.
1. откры́тие; посвяще́ние (кого во что); см. адкры́ць;
2. (научное и т.п.) откры́тие
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
раскрыва́нне ср.
1. в разн. знач. раскрыва́ние, откры́тие;
2. перен. раскрыва́ние;
3. раскрыва́ние;
4. раскрыва́ние, распеча́тывание; распако́вывание;
5. обнару́живание; разоблаче́ние;
1-5 см. раскрыва́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
выяўле́нне ср.
1. обнаруже́ние, проявле́ние, выявле́ние; пока́з м.; выка́зывание; выраже́ние;
2. установле́ние; вскры́тие; определе́ние;
3. обнаруже́ние, обнаже́ние, выявле́ние, вскры́тие, откры́тие; изобличе́ние;
1-3 см. вы́явіць 1-3
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ознаменова́ть сов. азнаменава́ць, адзна́чыць;
э́то откры́тие ознаменова́ло це́лую эпо́ху в исто́рии нау́ки гэ́та адкрыццё азнаменава́ла цэ́лую эпо́ху ў гісто́рыі наву́кі;
ознаменова́ть пра́здник торже́ственным собра́нием адзна́чыць свя́та ўрачы́стым схо́дам;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
предвосхища́ть несов. прадуга́дваць; апярэ́джваць; вызнача́ць напе́рад; рабі́ць ране́й (за каго-небудзь);
предвосхища́ть чью́-л. мысль прадуга́дваць чыю́-не́будзь ду́мку;
предвосхища́ть собы́тия апярэ́джваць падзе́і;
предвосхища́ть чьё-л. откры́тие рабі́ць адкрыццё ране́й за каго́-не́будзь;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ГА́РВЕЙ, Харві (Harvey) Уільям (1.4.1578, г. Фолкстан, Вялікабрытанія — 3.6.1657), англійскі ўрач, заснавальнік сучаснай фізіялогіі і эмбрыялогіі. Д-р медыцыны (1602), праф. (1616). Чл. Каралеўскай калегіі ўрачоў (1607). Скончыў Кембрыджскі ун-т (1597). Працаваў у Падуі (Італія). З 1609 гал. ўрач і хірург у Бальніцы св. Варфаламея, праф. анатоміі, фізіялогіі і хірургіі ў Каралеўскім ун-це ў Лондане. Навук. працы па эксперым. фізіялогіі, стварыў вучэнне пра кровазварот (1628), вызначыў функцыян. значэнне розных аддзелаў сэрца і буйных сасудаў, апісаў малы (лёгачны) і вял. кругі кровазвароту, выявіў памылковасць поглядаў Галена, што ў артэрыях знаходзіцца асаблівая «жыццёвая моц», якая забяспечвае пульсацыю сасудаў, за што трапіў пад жорсткія нападкі вучоных-схаластаў і царквы. Выявіў матэрыяльную аснову паходжання жывёльнага свету ў процівагу вучэнню Арыстоцеля аб самазараджэнні; сфармуляваў асновы тэорыі эпігенезу (аўтар формулы: «ўсё жывое — з яйца»), прадугадаў ідэю біягенетычнага закону.
Тв.:
Рус. пер. — Анатомическое исследование о движении сердца и крови у животных.
нац. Л., 1948.
Літ.:
Быков К.М. Уильям Гарвей и открытие кровообращения. М., 1957;
История биологии с древнейших времен до начала XX в. М., 1972.
т. 5, с. 57
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
БЯРО́ЗКІН Рыгор Саламонавіч
(3.7.1918, Магілёў — 1.12.1981),
бел. крытык. Вучыўся ў Мінскім пед. ін-це (1936—38). Друкаваўся з 1935. У крас. 1941 арыштаваны. Калі 26.6.1941 калону арыштаваных кінуў канвой, вярнуўся ў Магілёў, папрасіўся на фронт. Ваяваў да канца вайны. Паўторна арыштаваны ў 1949, да 1955 у лагерах Карагандзінскай і Омскай абласцей. Рэабілітаваны ў 1956. Працаваў у рэдакцыях літ. перыяд. выданняў, у 1970—75 у рэдакцыі бюлетэня «Помнікі гісторыі і культуры Беларусі». Даследаваў пераважна паэзію, пытанні культуры творчасці, майстэрства творчых індывідуальнасцей («Паэзія праўды», 1958; «Спадарожніца часу», 1961; «Пімен Панчанка», 1968; «Постаці», 1971; «Аркадзь Куляшоў», 1978). У кн. «Свет Купалы» (1965), «Чалавек на досвітку» (1970, на рус. мове), «Звенні» (1976) даследаваў спадчыну Я.Купалы, Я.Коласа, М.Багдановіча, Цёткі, узаемадзеянне бел. і рус. літаратур.
Тв.:
Кніга пра паэзію. Мн., 1974;
Свет Купалы;
Звенні. Мн., 1981;
Чалавек напрадвесні: Расказ пра М.Багдановіча. Мн., 1986;
Паэзія — маё жыццё. Мн., 1989.
Літ.:
Клышко А. Мастерство критика // Дружба народов. 1960. № 1;Адамовіч А. Талент крытыка // Полымя. 1962. № 6; Каваленка В. Крытык і паэт // Там жа. 1969. № 5; Лойко О. Открытие поэта // Вопр. лит. 1967. № 3; Бечик В.В. В неразрывном единстве // Неман. 1978. № 6.
І.У.Саламевіч.
т. 3, с. 413
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)