о́рган

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. о́рган о́рганы
Р. о́ргана о́рганаў
Д. о́ргану о́рганам
В. о́рган о́рганы
Т. о́рганам о́рганамі
М. о́ргане о́рганах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

о́рган, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Частка арганізма, якая мае пэўную будову і спецыяльнае прызначэнне.

О. зроку.

Унутраныя органы.

2. перан., чаго. Сродак, зброя.

Друк — актыўны о. прапаганды.

3. Дзяржаўная ці грамадская ўстанова, арганізацыя.

Мясцовыя органы.

О. аховы здароўя.

4. Друкаванае выданне, што належыць якой-н. установе.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

о́рган м., в разн. знач. о́рган;

о. зро́ку — о́рган зре́ния;

○ правізо́рныя о́рганы — биол. провизо́рные о́рганы

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

о́рган в разн. знач. о́рган, -на м.;

о́рган слу́ха о́рган слы́ху;

печа́ть — мо́щный о́рган просвеще́ния и воспита́ния масс друк — магу́тны о́рган асве́ты і выхава́ння мас;

парти́йные о́рганы парты́йныя о́рганы.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

орга́н муз. арга́н, -на м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

о́рган, ‑а, м.

1. Частка расліннага ці жывёльнага арганізма, якая выконвае пэўную функцыю. Органы пачуццяў. Сэрца — орган рэдкай працаздольнасці.

2. перан. Сродак, зброя. Суд у нашай краіне — гэта не толькі орган прымусу. «Звязда».

3. Установа, арганізацыя, якая ўваходзіць у склад сістэмы ўпраўлення і выконвае пэўныя функцыі ў розных сферах грамадскага жыцця. Органы савецкай улады. Гаспадарчыя органы. □ Да вайны .. [Лёня] працаваў у Мінску ў органах бяспекі. Новікаў. У брыгадзе выбраны савет з найбольш актыўных і паважаных работнікаў. На кароткіх сваіх пасяджэннях пасля работы гэтыя аўтарытэтныя брыгадныя органы падводзяць вынікі работы за дзень. Кулакоўскі.

4. Перыядычнае выданне, якое выпускаецца якой‑н. партыяй, арганізацыяй і выражае іх погляды і дзейнасць.

5. Састаўная частка розных прылад, якая выконвае пэўную функцыю. Сепарыруючыя органы камбайна. Рабочыя органы бараны.

•••

Правізорныя органы — часовыя органы ў зародкаў і лічынак мнагаклетачных жывёлін, якія знікаюць у працэсе развіцця арганізма.

Рудыментарны орган — орган, які страціў сваё значэнне ў працэсе гістарычнага развіцця арганізмаў або які знаходзіцца на шляху да поўнага знікнення.

[Ад грэч. órganon — прылада, інструмент.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

орган

т. 11, с. 443

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

о́рган м

1. анат Orgán n -(e)s, -e;

о́рганы маўле́ння Spréchorgane pl;

о́рганы пачу́ццяў Sínnesorgane pl;

2. (установа, арганізацыя) Organ n -(e)s, -e; Stélle f -, -n; Behörde f -, -n;

ура́давыя о́рганы Regíerungsstellen pl; Regíerungsbehörden pl;

кіру́ючыя о́рганы léi tende Orgáne [Stéllen, Grémi¦en];

3. (перыядычнае выданне):

друка́рскі о́рган Présseorgan n;

афіцы́йны о́рган offiziélles Orgán

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

О́рган ’частка расліннага ці жывёльнага арганізма, якая выконвае пэўную функцыю’ (ТСБМ). Запазычана праз рус. орган з польск. organ (адпавядае месца націску) (Фасмер, 3, 149). Менш верагодна запазычанне рус. орган са ст.-слав. органъ (КЭСРЯ, 312).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

о́рган

(гр. organon = прылада, інструмент)

1) частка арганізма, якая мае пэўную будову і выконвае пэўную функцыю;

2) установа, якая выконвае пэўныя задачы ў той або іншай галіне грамадскага жыцця (напр. органы народнай адукацыі);

3) газета або часопіс, якія выдаюцца якой-н. арганізацыяй або ўстановай.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)