нічо́га¹, займ. адмоўны.
Тое, што і нішто¹ (у 1 знач.).
Яго н. не цікавіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
нічо́га².
1. прысл. Тое, што і нішто² (у 1 знач.).
Адчуваю сябе н.
2. безас., у знач. вык. Хоць бы што, не шкодзіць.
Многія стаміліся, а ён — н. 3. у знач. пабочн. сл. Неістотна, не мае значэння; абыдзецца. Н., кніга абавязкова знойдзецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
нічо́га
1. мест. в род. п. ничего́; см. нішто́ I 1;
2. нареч., в знач. сказ. ничего́;
жыве́цца мне н. — живётся мне ничего́;
усе́ даўно́ стамі́ліся, а яму н. — все давно́ уста́ли, а ему́ ничего́;
а касцю́м — н. — а костю́м — ничего́ (неплохо́й);
◊ н. не папі́шаш — ничего́ не попи́шешь
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
нічо́га 1,
гл. нішто 1 (у 1 знач.).
нічо́га 2,
1. прысл. Тое, што і нішто 2 (у 1 знач.). Жывецца мне нічога.
2. безас. у знач. вык. Хоць бы што, не шкодзіць. Усе даўно стаміліся, а яму нічога.
3. у знач. пабочн. Неістотна, не мае значэння; абыдзецца. — [Васіль:] — Калі пачаць усё расказваць, дык і жыцця не хопіць, .. я і так вас затрымаў, адарваў ад кампаніі. — Нічога, нічога, — адказвае жанчына, — расказвайце. Арабей. — Нічога, знойдзем, — прамовіў дзядзька і павёў хлопца назад у лес. — Шапка — не іголка, знойдзем... С. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нічо́гаI займ гл нішто I
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
нічо́гаII прысл безас у знач вык (неістотна) macht [schádet] nichts;
праба́чце, я вас патурбава́ў! – Нічога! Verzéihung, ich hábe Sie gestört! – (Das) macht nichts;
ён жыве нічо́га сабе́ er lebt éinigermaßen gut
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Нічо́га ’нічога; нядрэнна; абы-як’ (Нас., Сл. ПЗБ, Касп.), ’нічога, нішто сабе’ (Ян.), нычо́го ’дрэнна, нічога’ (Клім.), нічаго́ ’нічога, так сабе’ (Бяльк.), нічо́го ’нічога’ (Сцяшк.), укр. нічо́го ’нічога’, рус. ничего́ ’нічога; зусім; так сабе’, польск. рэдка niczego ’нічога; зусім’, чэш. ničeho ’нічога’, славац. ničoho ’тс’, в.-луж. ničeho, ničoho ’тс’, серб.-харв. nȉčego ’тс’. Пераважна паўн.-слав. утварэнне з *ni (адмоўе) і *čego (пытальны займеннік), гл. што. Экспрэсіўныя дэрываты: нічо́гачка, нічо́гачкі (Яўс., Нас.), нічагу́сі (⁺ні‑чаго‑сі, гл. сёй), нічогу́сенькі (ТС), нічагу́сенька, нічагусенькі, нічоге́нькі (Нас., Касп., Ян.), нічагу́ські (Сл. ПЗБ), нічагуткі (⁺ні‑чаго‑т‑кі, Бяльк.), нычогутько (⁺ні‑чого‑ти‑ко, гл. той, Клім.), нічаге́нечкі (Мат. Маг.). Развіццё семантыкі ад нейтральнага ’нічога’ да рознай градацыі адмоўных значэнняў на падставе спалучэнняў нічога дрэннага, нічога асаблівага ’так сабе, нядрэнна’, да нічога добрага ’абы-як, дрэнна’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
тпру, выкл.
Выкрык, якім спыняюць каня.
◊
Ні тпру, ні но (разм.) — нічога не робіць, нічога не распачынае, ніяк не выяўляе сябе.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
на́шча, прысл.
Не еўшы нічога.
Прыняць лекі н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
усляпу́ю, прысл.
Нічога не бачачы; наўгад.
Страляць у.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)