Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
няго́жанареч., в знач. сказ., разг. него́же;
◊ на табе́, бо́жа, што мне н. — погов. на тебе́, бо́же, что мне него́же
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
няго́жа,
Разм.
1.Прысл.да нягожы.
2.безас.узнач.вык. Дрэнна, нядобра, непрыгожа. Аднойчы цётка Даша адчыніла прасторны пакой,.. аддала [хлопцам] сваю лямпу. — Мне кніжкі не чытаць, — сказала старая. А вам займацца без агню нягожа.Новікаў.— Толькі вось што, таварыш Сагура: я маю званне лейтэнанта, афіцэр, а вы часам пры ўсіх — Лёша ды Лёша. Гэтак нягожа.Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
няго́жапрысл.узнач выкразм. nicht gut, schlecht, nicht schön;
гэ́та няго́жа das ist nicht gut [nicht schön]
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
на², часц.
1. Вазьмі, бяры; атрымлівай.
На яблык, занясі брату.
На табе, нябожа, што мне нягожа (прыказка).
2.Ужыв. для падзывання сабакі.
На, цюцька, на!
◊
Вось табе і на! (разм.) — вокліч з выпадку чаго-н., што выклікае здзіўленне, расчараванне.
На табе (разм.) — ужыв. пры выказванні здзіўлення, выкліканага нечаканасцю, неспадзяванасцю чаго-н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вы́пеставаць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; зак., каго-што.
1. Клапатліва ўзгадаваць, выняньчыць. Нягожа [Цупрону] пакідаць адну старую маці, якая выпеставала і ўзрасціла яго.Лупсякоў.
2.перан. Выхаваць, вынасіць. Герой хацеў бы бачыць жыццё пабудаваным згодна з тымі ідэаламі, якія выпеставаў ён у сваёй душы.Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
него́жий непрыго́дны, дрэ́нны;
◊
на тебе́, бо́же, что мне (нам) него́жепогов. на табе́, бо́жа, што мне (нам) няго́жа.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
наIIчасц. (вазьмі) da!, nimm!; da hast du (A)!;
◊
на табе́, Бо́жа, што нам няго́жа!≅ was man nicht braucht, gibt man leicht weg
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
ува́жыць, ‑жу, ‑жыш, ‑жыць; зак.
1.каго-што. Аднесціся з увагай да чаго‑н., выканаць, здзейсніць што‑н. Мы ўважылі .. настойлівую просьбу [вартаўніка] і купілі яму .. бескурковую іжаўскую дубальтоўку.Брыль.
2.каго-што. Аказаць каму‑н. павагу, праявіць увагу да каго‑н. [Дзед Мікола:] — А ў мінулым годзе ведаеце, што прыдумалі? — Хто? — запытаў я. — Людзі нашага сяла. Юбілей мне наладзілі, уважылі старога на сямідзесятым годзе.Скрыпка.Як ні ўпіралася Поля, а прысесці да стала прыйшлося — трэба было ўважыць гасцей.Арочка.Дзед Дзяніс падтрымаў .. [маці]: не адведаць суседа, не ўважыць ласкай такую радасць, як прыход са службы, нягожа...Мележ.//каму. Зрабіць што‑н. у знак павагі, увагі. Не паслухаць старшыню сельсавета Хацяноўскі не мог, а ўважыць яму — не надта і ведаў як.Кулакоўскі.
3.каму. Зрабіць уступку, прыняўшы пад увагу што‑н.; уступіць. [Пан:] — Я табе тады на беднасць тваю ўважыў і на паслугу тваю, а ты што ж гэта?Галавач.[Васіліса:] Я ж цябе ведаю, ты яму не саступіш і ён табе не ўважыць.Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)