но́рма

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. но́рма но́рмы
Р. но́рмы но́рм
но́рмаў
Д. но́рме но́рмам
В. но́рму но́рмы
Т. но́рмай
но́рмаю		 но́рмамі
М. но́рме но́рмах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

но́рма, -ы, мн. -ы, норм і -аў, ж.

1. Устаноўленая мера, сярэдняя велічыня чаго-н.

Н. выпрацоўкі.

Н. выпадзення ападкаў.

2. пераважна мн. Агульнапрызнаныя, узаконеныя ў пэўным асяроддзі правілы паводзін людзей у грамадстве.

Дыпламатычныя нормы.

3. Устаноўленае, агульнапрынятае правіла ў мове, літаратуры.

Нормы беларускай літаратурнай мовы.

4. Загаловак кнігі, звычайна скарочаны, які даецца дробным шрыфтам на першай старонцы кожнага друкаванага аркуша ўнізе з левага боку (спец.).

◊

Прыйсці (увайсці) у норму — прыйсці да звычайнага стану.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

но́рма в разн. знач. но́рма, -мы ж.;

но́рма вы́работки но́рма выпрацо́ўкі;

но́рма приба́вочной сто́имости эк. но́рма прыбава́чнай ва́ртасці;

но́рма при́были эк. но́рма прыбы́тку;

но́рма дово́льствия воен. но́рма забеспячэ́ння;

но́рма поведе́ния но́рма паво́дзін;

но́рма выпаде́ния оса́дков но́рма выпада́ння апа́дкаў;

языкова́я но́рма мо́ўная но́рма;

сверх но́рмы звыш но́рмы;

по но́рме па но́рме.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

но́рма ж., в разн. знач. но́рма;

н. паво́дзін — но́рма поведе́ния;

мо́ўная н. — языкова́я но́рма;

звыш ~мы — сверх но́рмы;

па ~ме — по но́рме;

н. прыбы́тку — эк. но́рма при́были;

н. выпадзе́ння апа́дкаў — но́рма выпаде́ния оса́дков

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

но́рма, ‑ы, ж.

1. Устаноўленая мера, устаноўленыя памеры чаго‑н. [Аграном] сачыў за ачысткай насення і нормамі высеву. Брыль. [Сцёпка:] І мяне залічылі на рабфак звыш нормы, а потым усё ўладзілася. Колас. // Устаноўленая мера прадукцыйнасці працы. Нормы выпрацоўкі. □ Брыгада хутка стала вылучацца сярод іншых: і нормы пераконваліся і якасць работы з кожным днём узрастала. Кулакоўскі. // Спец. Тое, што і нарматыў. Тэхнічныя нормы. □ Трэба было зманціраваць маслаправод турбіны. Па норме на гэта адводзіўся роўна месяц. Дадзіёмаў. // Устаноўленая мера якіх‑н. спартыўных дасягненняў. Выканаць норму майстра спорту. // Сярэдняя, звычайная велічыня чаго‑н. Норма атмасфернага ціску. Норма выпадзення ападкаў.

2. пераважна мн. (но́рмы, норм). Агульнапрызнаныя, узаконеныя ў пэўным асяроддзі правілы паводзін людзей у грамадстве. Нормы паводзін. Этычныя нормы. □ [Буцкевіч:] Вашы падначаленыя парушаюць самыя элементарныя дыпламатычныя нормы. Вітка. // Устаноўленае, агульнапрынятае правіла ў мове, літаратуры і інш. У савецкі перыяд асноўныя граматычныя нормы беларускай літаратурнай мовы былі замацаваны школьнымі падручнікамі, дапаможнікамі для вышэйшых навучальных устаноў. Граматыка. // Узор. Узяць за норму што‑н.

3. Спец. Загаловак кнігі, звычайна скарочаны, які даецца дробным шрыфтам на першай старонцы кожнага друкаванага аркуша ўнізе з левага боку.

•••

Прыйсці (увайсці) у норму гл. прыйсці.

[Лац. norma.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

норма,

матыматычнае паняцце.

т. 11, с. 377

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

но́рма ж

1. Norm f -, -en; Satz m -es, Sätze; Ráte f -, -n;

но́рма выпрацо́ўкі Léistungsnorm f, Soll n -s і -;

дзённая но́рма выпрацо́ўкі Tágessoll n;

звыш но́рмы über das Soll hináus;

ніжэ́й за но́рму únter dem Soll;

но́рма харчава́ння Verpflégungssatz m -es, -sätze; эк но́рма прыбы́тку Profítrate f -;

но́рма аку́пнасці капіта́лу Kapitálrentabilität f -

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

норма,

межы, у якіх прадметы, з’явы і т.п. захоўваюць свае якасці, функцыі і т.п..

т. 11, с. 377

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Но́рма ў розных значэннях (ТСБМ), у тым ліку ’участак калгаснага поля, які выдзяляецца для апрацоўкі аднаму чалавеку’ (слуц., Нар. словатв.), ’зямельны надзел — 5 дзесяцін’ (ветк., Яшк.). Запазычана праз рус. норма ці польск. norma з ням. Norm ці франц. norme (< лац. norma).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

но́рма

(лац. norma)

1) агульнапрыняты, абавязковы ў пэўным асяроддзі парадак, лад чаго-н. (напр. нормы паводзін, этычныя нормы);

2) устаноўленая мера, сярэдняя велічыня чаго-н. (напр. н. выпрацоўкі, н. выпадзення ападкаў).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)