Насовіч Іван Іванавіч

т. 11, с. 200

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Насовіч І. І. 2/227, 264, 569; 4/340; 5/285; 6/38, 299; 7/283, 437; 8/597; 9/113; 10/531, 585; 11/487; 12/425, 442, 446

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

Насо́вічы

назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, множны лік, множналікавы

мн.
Н. Насо́вічы
Р. Насо́віч
Насо́вічаў
Д. Насо́вічам
В. Насо́вічы
Т. Насо́вічамі
М. Насо́вічах

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

Ма́хам, ма́хым ’па-ашуканцку’ (Нас., Бяльк., Растарг.). Да махаць, у якога І. Насовіч фіксуе значэнне ’хлусіць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Мацёнак ’хітрун’, ’шэльма’, ’дураслівец’ (Нас.). Да мот (Насовіч, 292), якое ў маг. гаворках мае значэнне ’падманшчык’ (Мат. Маг.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Выкспэнсо́вываць ’расходаваць, выдаткоўваць’ (Нас.). Насовіч (84) параўноўвае з лац. expensare, але ў бел. мове, відавочна, запазычанне з польск. wyekspensować ’тс’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Вы́варатка. Насовіч тлумачыць рус. ’хозяйственный оборот’ (Нас.), вываро́тка ’выкрутка’ (Байк. і Некр., Нас.). Ад вываро́чвацца ’выкручвацца, пазбягаць цяжкага становішча’. Гл. варочаць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Герц ’знаўца, махляр’ (Нас.), ге́рцык ’тс’, ге́рцаць ’мантачыць, махляваць’ (Нас.). Няясна. Насовіч мяркуе, што гэта запазычанне ад яўрэяў, якія гавораць па-нямецку.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Левізава́ць ’праводзіць праверку па маёнтку’. Сапсаванае народнае з рэвізаваць. З левізаваць ўтворана левізацыя ’рэвізія’ (Насовіч, 266). Аналагічна ле візорэвізор. Таксама і ўкр. лівізор ’тс’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Пераша́нарыць (пырышяпорыты) ’перарыць’, ’расходаваць, растраціць’ (Клім.). Звязана з шапортаць (пры ад’ідэйцы і тарыць ’шукаць, перабіраючы прадметы’), якое узыходзіць да гукапераймання шоргату, шастання шапор‑шапор! (Насовіч, 706).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)