наро́г

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. наро́г наро́гі
Р. наро́га наро́гаў
Д. наро́гу наро́гам
В. наро́г наро́гі
Т. наро́гам наро́гамі
М. наро́зе наро́гах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

наро́г, -а, М -ро́зе, мн. -і, -аў, м.

Частка плуга, якая падразае пласт зямлі знізу і перадае яго на адвал.

|| прым. наро́жны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

наро́г м. ле́ме́х, сошни́к

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

наро́г, ‑а, М ‑розе, м.

Частка плуга, якая падразае зямлю знізу. Конь нацягнуў пастронкі, нарог лёгка ўехаў у зямлю. Мележ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

наро́г м с.-г. Pflúgschar f -, -en, Pflúgeisen n -s, -; Dríllschar f

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Нарог ’лямеш, сашнік’ (Нас., Чач., Шн., Гарэц., Яруш., Тарн., Сл. ПЗБ); паводле Насовіча, назва ужывалася ў Віленскай, Ковенскай, Гродзенскай і Мінскай губ.; згодна з ДАБМ, у паўночна-заходняй зоне беларускіх гаворак; за межамі гэтага арэала вядомы на Беласточчыне naroχ ’тс’ (Смул.) і ўсх.-палес. naroh ’жалезны наканечнік рагаціны’ (Маш.); ст.-бел. нарогъ ’сашнік’ (Гарб.), польск. дыял. і ст.-польск. naróg ’жалезны зуб у сахі’. Празрыстая назва (на + рог) акрэслівае этналінгвістычную супольнасць, якая характарызуецца пэўным культурна-моўным адзінствам, у прыватнасці тыпам т. зв. літоўскай сахі (гл. Народная сельскагаспадарчая тэхніка беларусаў. Мн., 1974, 17).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Pflúgmesser

n -s, - ляме́ш, наро́г

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

ле́ме́х с.-х. ляме́ш, род. лемяша́ м.; (сошник) наро́г, -га м.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сашні́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м. (спец.).

1. Частка сахі, плуга і некаторых іншых сельскагаспадарчых прылад — востры жалезны нарог, які падразае пласт зямлі знізу, праводзіць у глебе баразёнкі.

2. Шырокая стальная пласціна, прымацаваная да лафета, якая, упіраючыся ў зямлю, перашкаджае адкату гарматы пасля выстралу.

|| прым. сашніко́вы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

зліза́цца сов., разг. (износиться, стать тоньше от трения) стере́ться;

наро́г ~за́ўся — ле́мех стёрся

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)