накі́нуцца

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. накі́нуся накі́немся
2-я ас. накі́нешся накі́нецеся
3-я ас. накі́нецца накі́нуцца
Прошлы час
м. накі́нуўся накі́нуліся
ж. накі́нулася
н. накі́нулася
Загадны лад
2-я ас. накі́нься накі́ньцеся
Дзеепрыслоўе
прош. час накі́нуўшыся

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

накі́нуцца, -нуся, -нешся, -нецца; -нься; зак.

1. на каго (што). Кінуўшыся, напасці на каго-н.

Ваўкі накінуліся на авечак.

2. на каго (што). Пачаць раптам папракаць, лаяць каго-н.

Н. на чалавека з лаянкай.

3. на што. Пачаць з азартам, прагнасцю што-н. рабіць.

Н. на ежу.

|| незак. накіда́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца і накі́двацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

накі́нуцца сов., в разн. знач. набро́ситься, наки́нуться; (перен. — ещё) обру́шиться;

саба́ка ~нуўся на незнаёмца — соба́ка набро́силась (наки́нулась) на незнако́мца;

н. на яду́ — набро́ситься (наки́нуться) на еду́;

н. з пыта́ннямі — набро́ситься (наки́нуться) с вопро́сами

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

накі́нуцца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; зак., на каго-што.

1. Кінуўшыся, напасці на каго‑н. Сабака накінуўся на чалавека. □ Паліцыя пакінула падворкі, з нагайкамі накінулася на людзей. Пестрак. Аднекуль зверху на буслоў накінуліся два буйныя драпежнікі. Самусенка.

2. Пачаць раптам папракаць, лаяць каго‑н. — Вечна ты не верыш! — накінулася на.. [Ахметку] Люся. — І не сорамна табе? Даніленка. — А вы што стаіце. .. Годзе абіваць бокі, — накінулася раптам на ўсіх разгневана Малання. Мележ.

3. Пачаць з азартам, прагнасцю што‑н. рабіць. Накінуцца на кнігі. Накінуцца на ежу. □ Андрэй з нейкай лютасцю накінуўся на работу. Шахавец. Вёска хадзіла цяпер па ягады, а на грыбы яна накінецца пазней, калі баравікі пойдуць. М. Стральцоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

накі́нуцца

1. (на каго-н.) über j-n hérfallen*, sich über j-n hérmachen, auf j-n (lós)stürzen; j-n (scharf) ánfahren*;

2. (прагна што-н. рабіць, есці) sich hérmachen (на што-н. über A);

накі́нуцца з пыта́ннямі mit Frágen überschütten

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

наки́нуться накі́нуцца, напа́сці.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

набро́ситься накі́нуцца; (напасть) напа́сці;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

напусти́ться разг. (накинуться) накі́нуцца; (напасть) напа́сці, навалі́цца.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вы́зверыцца, -руся, -рышся, -рыцца; зак. (разм.).

Моцна, пераходзячы на крык, накінуцца на каго-н. (з папрокамі, лаянкай і пад.) або паглядзець са злосцю на каго-н.

|| незак. вызвяра́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

навалі́цца, -валю́ся, -ва́лішся, -ва́ліцца; зак.

1. Налегчы сваім цяжарам на што-н.

Н. на стол.

2. перан. Дружна ўзяцца за якую-н. работу; з прагнасцю накінуцца на што-н.

Н. на вучобу.

Хлопцы дружна наваліліся на клёцкі.

3. Напасці, накінуцца на каго-, што-н.

Н. на пазіцыі ворага.

Наваліліся ўсе на аднаго.

4. Падаючы, насыпацца (пра многае; разм.).

Навалілася яблыкаў за ноч.

5. перан. Змарыць (пра сон, спёку і пад.).

Сон наваліўся.

6. перан. Спасцігнуць, нечакана напаткаць.

Хвароба навалілася.

7. перан. Нахлынуць, сабрацца ў вялікай колькасці.

Пад канец тыдня навалілася столькі работы.

8. Накінуцца на каго-н. з лаянкай (разм.).

Ён мог ні за што н. на чалавека.

|| незак. нава́львацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)