наказны́
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
наказны́ |
наказна́я |
наказно́е |
наказны́я |
| Р. |
наказно́га |
наказно́й
наказно́е |
наказно́га |
наказны́х |
| Д. |
наказно́му |
наказно́й |
наказно́му |
наказны́м |
| В. |
наказны́ (неадуш.)
наказно́га (адуш.) |
наказну́ю |
наказно́е |
наказны́я (неадуш.)
наказны́х (адуш.) |
| Т. |
наказны́м |
наказно́й
наказно́ю |
наказны́м |
наказны́мі |
| М. |
наказны́м |
наказно́й |
наказны́м |
наказны́х |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
наказны́ ист. наказно́й;
~на́я гра́мата — наказна́я гра́мота
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
наказны́, ‑ая, ‑ое.
Уст. У якім змешчаны наказ. Наказная грамата.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наказно́й ист. наказны́;
наказно́й атама́н наказны́ атама́н;
наказна́я гра́мота наказна́я гра́мата.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
БАГУ́Н Іван
(? — 17.2.1664),
украінскі дзеяч, вінніцкі і брацлаўскі палкоўнік, наказны гетман (1651). У час антыфеад. вайны 1648—51 паплечнік Б.Хмяльніцкага. Прыхільнік незалежнасці Украіны, выступаў супраць саюзу з Расіяй і з Польшчай. Вызначыўся перамогамі над польскімі войскамі на Брацлаўшчыне (1648), пад Вінніцай (1651), Жванцам (1653), Уманню (1654). У 1659 узначаліў паўстанне супраць укр. гетмана І.Выгоўскага, які перайшоў на бок польскай шляхты. У 1663—64 удзельнічаў у ваен. дзеяннях Польшчы супраць Расіі, абвінавачаны ў здрадзе і расстраляны польскімі ўладамі.
т. 2, с. 209
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
АТАМА́Н,
1) кіраўнік нерэгулярнага, незалежнага ад дзярж. улады вайск. атрада (часам шайкі разбойнікаў).
2) Вышэйшы начальнік казацкага войска — камандзір (вайсковы, наказны, паходны, кашавы атаман), начальнік казацкай адм.-тэр. адзінкі (аддзела, акружны, станічны, хутарскі атаман) або камандзір падраздзялення (куранны атаман). У Запарожскім казацкім войску існавалі кашавыя і куранныя атаманы, у Данскім — вайсковыя. На пач. 18 ст. атаман у Данскім войску назначаўся ўрадам, з 1723 ён наз. вайсковым наказным атаманам, з 1866 меў правы ген.-губернатара і камандуючага вайсковай акругай. Званне атамана адменена пасля Кастр. рэв. 1917. Адноўлена ў Расіі на пач. 1990-х г. у сувязі з адраджэннем казацкага руху.
3) У грамадз. вайну 1918—20 камандзір у часцях белай гвардыі.
т. 2, с. 66
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)