нажыва́цца

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. нажыва́юся нажыва́емся
2-я ас. нажыва́ешся нажыва́ецеся
3-я ас. нажыва́ецца нажыва́юцца
Прошлы час
м. нажыва́ўся нажыва́ліся
ж. нажыва́лася
н. нажыва́лася
Загадны лад
2-я ас. нажыва́йся нажыва́йцеся
Дзеепрыслоўе
цяп. час нажыва́ючыся

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

нажыва́цца несов., возвр., страд. нажива́ться; см. нажы́цца, нажыва́ць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

нажыва́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

1. Незак. да нажыцца.

2. Зал. да нажываць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нажы́цца, -жыву́ся, -жыве́шся, -жыве́цца; -жывёмся, -жывяце́ся, -жыву́цца; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Быць набытым у выніку практыкі.

Вопыт з гадамі нажывецца.

2. на чым. Атрымаць прыбытак, абагаціцца.

Н. на чужым горы.

Н. на махінацыях.

3. Пражыць доўгі час, многа пажыць (разм.).

Нажыўся за свой век, усяго пабачыў.

|| незак. нажыва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца (да 1 і 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

нажыва́цца, нажы́цца reich wérden, sich beréichern, profítíeren (на чым-н. von D);

ён на гэ́тым нажыўся er hat sich dabéi [da rán] beréichert; er hat sich darán éine góldene Náse ver díent (разм.)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

нажива́ться возвр., страд. нажыва́цца.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

жывагло́т, -а, М -ло́це, мн. -ы, -аў, м. (разм.).

Бязлітасны і жорсткі чалавек, здатны прыцясняць людзей і нажывацца за іх кошт.

|| ж. жывагло́тка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так.

|| прым. жывагло́цкі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

żerować

незак.

1. жыраваць, карміцца;

2. нажывацца;

żerować na cudzej naiwności — нажывацца на наіўнасці іншых

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

грэць, грэ́ю, грэ́еш, грэ́е; грэ́ты; незак.

1. Перадаваць сваю цеплыню.

Сонца грэе.

2. Рабіць цёплым, награваць.

Г. малако.

3. Захоўваць цеплыню, засцерагаць ад холаду.

Кажух грэе добра.

4. перан. Супакойваць, суцяшаць.

Г. сэрца.

Грэюць матуліны вочы.

◊

Грэць рукі на чым (разм., неадабр.) — нажывацца несумленным спосабам.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

dorabiać się

незак. абагачацца, узбагачацца, багацець; нажывацца

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)