мяць , мну, мнеш, мне; мнём, мняце́ , мнуць; мні; мя́ ты; незак. , што.
1. Сціскаючы, ператвараць у мяккую масу, рабіць мяккім.
М. лён.
2. Рабіць няроўным, камячыць.
М. паперу.
3. Аб раслінах: прыгінаць, прытоптваць да зямлі.
М. траву.
4. Есці з апетытам, умінаць (разм. ).
|| зак. змяць , самну́ , самне́ ш, самне́ ; самнём, самняце́ , самну́ ць; самні; змя́ ты і размя́ ць , разамну́ , разамне́ ш, разамне́ ; разамнём, разамняце́ , разамну́ ць; разамні; размя́ ты (да 1 знач. ).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мя́ ць
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
Цяперашні час
адз.
мн.
1-я ас.
мну́
мнё́ м
2-я ас.
мне́ ш
мняце́
3-я ас.
мне́
мну́ ць
Прошлы час
м.
мя́ ў
мя́ лі
ж.
мя́ ла
н.
мя́ ла
Загадны лад
2-я ас.
мні́
мні́ це
Крыніцы:
dzsl2007 ,
krapivabr2012 ,
piskunou2012 ,
sbm2012 ,
tsblm1996 ,
tsbm1984 .
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
мяць несов.
1. в разн. знач. мять;
2. обл. (лён, пеньку и т.п. ) см. це́ рці 2
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
мяць , мну, мнеш, мне; мнём, мняце; заг. мні; незак. , што .
1. Сціскаючы, рабіць мяккім, ператвараць расціраннем у мяккую масу; размінаць. Мяць гліну. Мяць лыжкай бульбу. □ Стары.. доўга разглядаў праз акуляры прынесеную.. зямлю, мяў у пальцах, нюхаў, дробнымі крупінкамі насыпаў на шкло. Кулакоўскі .
2. Тое, што і церці (у 4 знач.). [Марыля:] Добры быў лянок, палола яго, ірвала, слала, а як улежаўся — сушыла, мяла, удваіх з Зоськай нітачку па нітачцы вывелі. Купала .
3. Рабіць няроўным, нягладкім; камячыць. [Бацька] сеў у перадку, каб, мусіць, не мяць таго месца, на якім павінен быў сядзець доктар. Сабаленка . Сцяпан мяў у руках шапку, глядзеў уніз, быццам саромеўся паказаць вочы. Асіпенка .
4. Прыгінаць, прытоптваць да зямлі (аб раслінах). «Шась-шась», — мялі струхлелы ржэўнік неданошаныя зімою валёнкі. Быкаў . — Дзе ты, Лідачка? .. Чаго ты залезла туды? — хочучы быць суровай, пытае маці. — Ці ж то можна гэтакі лянок мяць ? Кулакоўскі .
5. Разм. Есці з апетытам што‑н., умінаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мяць
1. zerkní ttern vt , zerknüllen vt ; (паперу ) мяць суке́ нку das Kleid zerkní ttern;
2. (мясіць ) kné ten vt , zerdrücken vt , (á us)qué tschen vt ;
мяць глі́ ну Ton kné ten;
3. (лён , каноплі ) bré chen* vt ;
4. разм. (есці з апетытам , умінаць ) (ver)schlí ngen* vt , gí erig é ssen* , tüchtig ré inhauen
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Мяць ’размінаць’, ’аддзяляць валакно ад трасты’, ’таўчы’, ’камячыць’, ’прыгінаць, прытоптваць (расліны) да зямлі’, ’умінаць, есці з апетытам’ (ТСБМ , Сл. ПЗБ , ТС , Ян. ; міёр. , Нар. лекс. ). Укр. мʼя́ ти , мня́ ти , рус. мять , ц.-слав. мѧти ; польск. miąć , ст.-чэш. mieti , славац. mäť , славен. méti , балг. мъ̀на . Прасл. męti (mьnǫ ), да якога роднаснымі з’яўляюцца літ. mìnti ’таптаць (пасевы)’, ’мяць лён’, лат. mĩt ’тс’, mīne ’месца, дзе мнуць гліну’, ст.-прус. mynix ’дубільшчык’, ст.-інд. carmamnāh ’кажамяка’, ірл. men ’мука́ ’, уэльск. mathr ’таптанне, размешванне нагамі’ — і.-е. *men‑ ’таптаць’ (Траўтман , 185; Мюленбах-Эндзелін , 2, 646; Фасмер , 2, 634; Бязлай , 2, 181).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
хамі́ ць , -млю́ , -мі́ ш, -мі́ ць; -мі́ м, -міце́ , -мя́ ць ; незак. (разм. ).
Паводзіць сябе груба і бесцырымонна.
Х. дарослым.
|| зак. нахамі́ ць , -млю́ , -мі́ ш, -мі́ ць; -мі́ м, -міце́ , -мя́ ць .
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дымі́ ць , -млю́ , -мі́ ш, -мі́ ць; -мі́ м, -міце́ , -мя́ ць ; незак.
1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв. ). Кепска гарэць, даючы многа дыму.
Газніца дыміць.
2. чым . Курыць, пускаючы дым.
Д. папяросай.
|| зак. надымі́ ць , -млю́ , -мі́ ш, -мі́ ць; -мі́ м, -міце́ , -мя́ ць .
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
падкузьмі́ ць , -млю́ , -мі́ ш, -мі́ ць; -мі́ м, -міце́ , -мя́ ць ; зак. , каго (што ) (разм. ).
Паставіць у няёмкае, цяжкае становішча, падвесці.
Яго падкузьміла нявопытнасць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
грыме́ ць , -млю́ , -мі́ ш, -мі́ ць; -мі́ м, -міце́ , -мя́ ць ; -мі́ ; незак.
1. Утвараць моцныя гукі, грукат.
Грымяць калёсы па бруку.
За лесам грымела (безас. ). Г. каструлямі.
2. перан. Мець вялікую папулярнасць, славу.
Г. на ўсю краіну.
|| зак. прагрыме́ ць , -млю́ , -мі́ ш, -мі́ ць; -мі́ м, -міце́ , -мя́ ць ; -мі́ .
|| аднакр. гры́ мнуць , -ну, -неш, -не; -ні (да 1 знач. ).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)