лік², -у, мн. -і, -аў, м.

Твар (уст. і высок.).

Лікі святых.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

лік¹, -у, мн. -і, -аў, м.

1. гл. лічыць.

2. Паняцце колькасці, велічыня, пры дапамозе якой праводзіцца лічэнне.

Цэлыя лікі.

Простыя лікі.

3. Колькасць каго-, чаго-н.

Л. рабочых дзён.

4. Састаў, рад, колькасць каго-, чаго-н.

Быць у ліку перадавых.

5. Граматычная катэгорыя, якая выражае адзінкавасць або множнасць.

Множны л.

Адзіночны л.

6. Вынікі гульні, выражаныя ў лічбах.

○

Астранамічныя лікі — пра вельмі вялікія лічбавыя велічыні.

Круглыя лікі — лікі без дробавых адзінак.

◊

Без ліку (разм.) — вельмі многа, шмат.

Ліку няма (разм.) — вельмі многа, незлічонае мноства каго-, чаго-н.

|| прым. лі́кавы, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

лік I (род. лі́ку) м.

1. мат., лингв. число́ ср.;

цэ́лы л. — це́лое число́;

дро́бавы л. — дро́бное число́;

цо́тны л. — чётное число́;

найме́ншы л. — имено́ванное число́;

кра́тны л. — кра́тное число́;

рацыяна́льны л. — рациона́льное число́;

пастая́нны л. — постоя́нное число́;

невядо́мы л. — неизве́стное число́;

про́сты л. — просто́е число́;

тэ́орыя лі́каў — тео́рия чи́сел;

адзіно́чны л. — еди́нственное число́;

мно́жны л. — мно́жественное число́;

па́рны л. — дво́йственное число́;

2. (количество) число́ ср.;

з іх лі́ку — из их числа́;

у тым лі́ку — в том числе́;

3. (результат игры, выражаемый в числах) счёт;

футбо́льнае спабо́рніцтва ско́нчылася з лі́кам 2:1 — футбо́льное состяза́ние око́нчилось со счётом 2:1;

4. (действие) счёт;

◊ без лі́ку — без счёту, без числа́;

лі́ку няма́ — счёту нет;

губля́ць л. — теря́ть счёт;

ро́ўны л. — ро́вный счёт;

у л. — (чаго) в счёт (чего);

размачы́ць л. — спорт., разг. размочи́ть счёт

лік II (род. лі́ку) м., церк. лик

лік III (род. лі́ка) м., мор. лик

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

лік ​1, ‑у, м.

1. Паняцце колькасці, велічыня, пры дапамозе якой праводзіцца лічэнне. Простыя лікі. Цэлыя лікі. Тэорыя лікаў (аддзел матэматыкі, які вывучае агульныя ўласцівасці цэлых лікаў).

2. Дзеянне паводле дзеясл. лічыць (у 1–4 знач.).

3. Колькасць каго‑, чаго‑н. У снежні .. лік заяў у калгас дайшоў да пятнаццаці. Брыль. Агромністы гмах машынабудаўнічага завода ўцяг[в]аў у сябе бясконцы лік рабочых. Гартны.

4. Састаў, рад вядомай колькасці каго‑, чаго‑н. [Лясніцкі] быў з ліку тых людзей, якія старанна абдумваюць кожны свой учынак, кожны крок. Шамякін.

5. Вынікі гульні, выражаныя ў лічбах. Футбольны матч закончыўся з лікам 3:2.

6. Граматычная катэгорыя, якая выражае адзінкавасць або множнасць. Адзіночны лік. Множны лік.

•••

Змешаны лік — лік, які складаецца з цэлага ліку і дробу.

Найменны лік — лік, пры якім стаіць назва адзінкі вымярэння (напрыклад: 5 метраў, 10 гектараў).

Парны лік — граматычная катэгорыя, якая ўжывалася ў некаторых старажытных мовах для абазначэння двух прадметаў або дзвюх асоб.

Сапраўдны лік — усякі матэматычны лік, дадатны або адмоўны, цэлы або дробавы; проціл. уяўны.

Уяўны лік — лік, які з’яўляецца коранем цотнай ступені з адмоўнай велічыні.

Без ліку — вельмі многа, шмат. Глядзяць усе праз вокны, дзверы, як неба шле людзям дары без ліку, без ніякай меры. Дубоўка.

Ліку няма гл. няма.

У лік чаго — а) скарыстоўваць грашовыя сродкі з якой‑н. крыніцы даходу. Аванс у лік зарплаты; б) па якому‑н. плану, абавязацельству. Ластаўкі ў лік крэдытных пагадненняў; в) па планах, абавязацельствах якога‑н. часу. Працаваць у лік наступнага года.

лік ​2, ‑у, м.

Кніжн. уст.

1. Твар. Лікі святых.

2. перан. Аб знешніх абрысах планет, даступных зроку чалавека. Ужо сонца, сонца чырванее, І свецяць ясна лікі зор. Гурло.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

лік м

1. матэм Zahl f -, -en;

цэ́лы лік gánze Zahl;

дро́бны лік Brúchzahl f;

про́сты лік Prímzahl f;

2. (колькасць чаго-н) Ánzahl f -, -en;

3. грам Zahl f -, -en, Númerus m -, -ri; Záhlform f - (катэгорыя);

адзіно́чны лік Éinzahl f, Síngular m -s, -e;

мно́жны лік Méhrzahl f, Plúral m -s, -e;

без ліку záhllos;

у тым ліку darúnter;

4. спарт Spíelstand m -(e)s; (вынік) Spíel¦ergebnis n -ses, -se;

пры ліку 2:3 beim Spíelstand 2 zu 3;

які́ лік? wie steht es?;

адкры́ць лік den érsten Treffer erzíelen;

лік … на чыю-н кары́сць das Spíel¦ergebnis láutet … für (A);

лік 2:0 на на́шу кары́сць 2 zu 0 für uns;

вы́йграць з лікам 2:1 (mit)zwei zu eins gewínnen*;

нічы́йны лік спарт Púnktgleichheit f -

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

Лік 1 ’колькасць чаго-небудзь, паняцце колькасці’, ’лічба’, ’вынік гульні’ (ТСБМ, Нас., Гарэц., Янк. БП, Бяльк., Касп., Шат., ТС), маг. ’гандлёвая адзінка для верхаводкі, якая складаецца з 25 рыбак’ (Дэмб.). Укр. лік, рус. алан., смал., кур. лик ’лічба, колькасць’, Комі АССР ’многа’, ст.-рус. ликъ ’шмат’, ’хор’, польск. (з 1603 г.) lik ’лічба, лічэнне, колькасць’. Паўн.-слав. архаізм likъ утвораны ад дзеяслова ličiti > лічыць (гл.).

Лік 2 ’твар, абрысы твару’ (Нас., ТСБМ), укр. лик, рус. лик ’твар, выява, ікона, адлюстраванне’, ст.-рус. ликъ ’тс’, славен. lȋk, серб.-харв. ли̑к, макед., балг. лик ’адлюстраванне, выява, вобраз, воблік, фігура’. Прасл. likъ (у зах. і ўсх.-слав. мовах пазней яно замянілася ў lice ’твар, аблічча, шчокі’). Звычайна прасл. likъ параўноўваецца з ірл. lecco, н.-ірл. leaca, ст.-прус. laygnan (< *laiknan ’шчака’) — гл. Фасмер, 2, 495–496. Мартынаў (Лекс. взаим., 213–217) гаворыць аб пранікненні лексемы з прасл. у прагерм. у выглядзе lika, што Слаўскі (4, 224–225) дапускае малаімаверным.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

лічы́ць, лічу́, лі́чыш, лі́чыць; лі́чаны; незак.

1. Называць лікі ў паслядоўным парадку.

Л. да ста.

2. Вызначыць колькасць, суму чаго-н.

Л. грошы.

3. каго-што. Прымаць у разлік, пад увагу.

Калі не л. некалькіх дзён непагоды, май быў добры.

4. каго-што. Рабіць якія-н. заключэнні, прызнаваць, успрымаць, расцэньваць.

Балота лічылі непраходным.

Л. каго-н. добрым чалавекам.

◊

Лічыць ні за што — зусім не лічыцца з кім-н., не паважаць каго-н.

|| зак. злічы́ць, злічу́, злі́чыш, злі́чыць; злі́чаны (да 1 і 2 знач.) і палічы́ць, -лічу́, -лі́чыш, -лі́чыць; -лі́чаны (да 2 і 4 знач.).

|| наз. лічэ́нне, -я, н. (да 1 і 2 знач.) і лік, -у (да 1 і 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

памянша́емае, -ага, н.

Лік (або выраз), ад якога адымаюць другі лік.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

найме́нны, -ая, -ае (спец.).

Названы, абазначаны.

○

Найменны лік — лік, пры якім стаіць назва адзінкі вымярэння (напр., 7 кілаграмаў, 5 метраў).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

взачёт нареч. у лік.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)