ля́па, -ы, мн. -ы, ляп, ж.

1. Тое, што і пашча.

Л. воўка.

2. перан. Цёмнае паглыбленне ў чым-н.

Пхаць снапы ў ляпу малатарні.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ля́па

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. ля́па ля́пы
Р. ля́пы ля́п
Д. ля́пе ля́пам
В. ля́пу ля́пы
Т. ля́пай
ля́паю		 ля́памі
М. ля́пе ля́пах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ля́па ж., прям., перен. пасть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ля́па, ‑ы, ж.

1. Рот звера, рыбы; пашча. Перапалоханы галасамі людзей, .. [звер] уцякаў з адкрытай ляпай, высунуўшы доўгі язык. «Звязда». // Груб. Пра рот чалавека. — Чаго яна [Старавойціха] ляпу сваю разявіла? — .. сказаў Харытон. Баранавых.

2. перан. Цёмнае, адкрытае паглыбленне ў чым‑н. Наверсе стары Тодарчык ці сама Волька Янкава кідаюць снапы ў барабан — у чорную ляпу малатарні. Пташнікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Ля́па 1 ’пашча, рот звера, вужа, рыбы, чалавека’, ’шырокі рот’, ’звяглівы чалавек’, ’морда’ (ТСБМ, Гарэц., Шн. 2, Касп., Шат., Бяльк., Растарг., Сл. ПЗБ, КЭС, лаг.; докш., маладз., Янк. Мат.), ля́паўка ’рот’ (смарг., Сл. ПЗБ), ’зяпа’ (слуц., Жыв. сл.). Рус. смал., пск. ля́па ’рот, пашча’. Балтызм. Параўн. літ. lepà, lẽpas ’морда, зяпа’ (Грынавяцкене, Сл. ПЗБ, 2, 719). Сюды ж ляплі́вы ’балбатлівы’ (паст., віл., Сл. ПЗБ).

Ля́па 2 ’язва, балячка’ (саліг., Нар. словатв.), люб. ’пухліна’, ганц., пух. ’нарасць на чым-небудзь’ (Сл. ПЗБ). Укр. я́пина ’нарост на дрэве’. Балтызм. Параўн. літ. lẽpis ’соска’, ’казырок шапкі’, lė́pis ’выступ страхі, шырокая страха’ (Грынавяцкене, Сл. ПЗБ, 2, 719).

Ля́па 3, ляпані́на ’слата, хлюпата’ (швянч., ганц.), ля́паўка (смарг.) ’тс’, паст. ля́пська ’слотна’ (Сл. ПЗБ), драг. хляпанэ́на ’хлюпата (мокры снег, гразь)’. Укр. валын. ляпани́ця ’тс’, рус. валаг. ляпани́на ’непралазная гразь’. Балтызм. Параўн. літ. šlãpias ’мокры’ (Грынавяцкене, Сл. ПЗБ, 2, 719). Параўн. таксама тураў. лепету́ха ’вадкая гразь’, ле́пець ’слота’ (ТС).

Ля́па 4 ’сургуч’ (глус., КЭС). Да ля́паць 3 ’кідаць, мазаць густое, ліпкае’ (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ляпе́шні, лепяшня́, ліпішня́ ’клешні’ (Крыў., Са сл. Дзіс.). Утварылася ў выніку кантамінацыі слоў ляпа 1 і клю́шня (ці ў форме клюшня́).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Schlund

m -(e)s, Schlünde

1) ля́па, па́шча; зя́па; жарало́

2) бе́здань, про́рва

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

зев м.

1. зеў, род. зе́ва м.;

2. (пасть) па́шча, -шчы ж., ля́па, -пы ж., зя́па, -пы ж.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

рот; ляпа, зяпа, пашча (разм.)

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

*Ляпота 1 лепота ’слота’, ’вадкая гразь’ (ТС). Да ля́па 3 (гл.). Тоесныя па паходжанню лексемы з рус. тэрыторыі (гл. Горячева, Этимология–72, 131).

Ляпота 2 ’пэцкаль’ (ТС). Экспрэсіўнае ўтварэнне ад ляпі́ць. Параўн. тураў. лепі́ць ’тынкаваць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)