луна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.

1. Плаўна лятаць, рухацца ў паветры.

Буслы лунаюць у вышыні.

2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), перан. Павольна развявацца.

Лунаюць сцягі над плошчай.

3. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), перан. Плысці, распаўсюджвацца (пра песні, музыку і пад.).

Песні лунаюць — настрой узнімаюць.

4. перан. Знаходзіцца ў стане ўзвышаных або далёкіх ад рэчаіснасці мар.

◊

Лунаць у воблаках (у надхмар’і) (неадабр.) — знаходзіцца ў летуценным стане, не заўважаючы навакольнага.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

луна́ць

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. луна́ю луна́ем
2-я ас. луна́еш луна́еце
3-я ас. луна́е луна́юць
Прошлы час
м. луна́ў луна́лі
ж. луна́ла
н. луна́ла
Загадны лад
2-я ас. луна́й луна́йце
Дзеепрыслоўе
цяп. час луна́ючы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

луна́ць несов.

1. ре́ять, пари́ть;

2. (о мечтательном состоянии) вита́ть;

◊ л. у во́блаках (надхма́р’і) — вита́ть в облака́х

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

луна́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

1. Плаўна лятаць, рухацца ў паветры. Праляталі вароны ў бок лесу ды ў шызай вышыні луналі буслы. Гартны. [Бездань] была такая, што аж галава кружылася, і мне здавалася, што я не стаю, а лунаю ў вышыні. Сабаленка. // перан. Перамяшчацца, пераносіцца, не атрымліваючы выразнага праяўлення (пра ўсмешку, думкі і пад.). Узрушаная ўхмылка лунала на вуснах [бацькі]. Шынклер. Здалося, што Алесевы думкі лунаюць недзе далёка па-за гэтым паркам. Шыцік.

2. Развявацца ў паветры. Пад лёгкім ветрам лунаў над домам прасякнуты святлом зары чырвоны сцяг. Самуйлёнак.

3. перан. Плысці, распаўсюджвацца, раздавацца (пра песні, музыку і пад.). Лунала ў прасторы.. песня, рэхам разлягалася над возерам, над палямі. Ваданосаў. А ўслед ляцяць, лунаюць словы: «Жадаю шчасця, голуб мой!». Прыходзька. // Панаваць, адчувацца. Нядзельны настрой лунаў над дваром, над будынкамі горада. Гартны. Нешта святочнае, замілавана-сардэчнае лунала над гэтымі гарамі і лугам, не верылася нават у небяспеку. Быкаў.

4. перан. Знаходзіцца ў стане ўзвышаных або далёкіх ад рэчаіснасці пачуццяў. У Міхася на твары была сціплая радасць. Здавалася, што ён сваімі думкамі лунае там, на Навагрудчыне, у бэзавым садзе. Дубоўка. Калі .. [Колас] прыкмячаў, што ўвага развейваецца, зараз жа спыняўся: — Нешта ты далёка лунаеш... Кепска? Лужанін.

•••

Лунаць у воблаках (у надхмар’і) — знаходзіцца ў летуценным стане, не заўважаючы навакольнага.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

луна́ць

1. (плаўна лятаць) schwében vi (h, s); wéhen vi (пра сцяг);

2. (пра ўсмешку, думкі) schwében vi (h, s);

у яго́ на губа́х луна́ла ўсме́шка er hatte ein Lächeln auf den Líppen;

3. (пра песні, музыку) sich áusbreiten;

4. (панаваць, адчувацца) zu fühlen [zu mérken, zu spüren] sein; sich fühlbar máchen;

◊

луна́ць у абло́ках in höheren Regiónen [Sphären] schwében

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Луна́ць 1 ’плаўна лётаць, рухацца ў паветры’, ’развявацца ў паветры’, ’плысці, раздавацца (пра песні, музыку)’, ’быць у стане далёкіх ад рэчаіснасці пачуццяў’ (ТСБМ). Укр. луна́ти ’адгукацца, раздавацца’, рус. чалябінск. луну́ть ’кінуць’. Да луна́ 1 ’рэха’, ’водбліск’.

Луна́ць 2 ’павольна хадзіць’ (валож., Жд. 1). Да лунь 3 (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

вита́ть несов. луна́ць;

◊

вита́ть в облака́х луна́ць у во́блаках.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

рэ́яць, 1 і 2 ас. не ўжыв., рэ́е; незак.

1. Лятаць плаўна; лунаць.

У паднябессі рэяў каршун.

2. Плаўна развявацца.

Рэюць сцягі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

залуна́ць, ‑ае; зак.

Пачаць лунаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пралуна́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

Лунаць некаторы час.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)