лу́да, -ы, ДМ -дзе, ж.
Тое, што і палуда.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
лу́да
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
| Н. |
лу́да |
| Р. |
лу́ды |
| Д. |
лу́дзе |
| В. |
лу́ду |
| Т. |
лу́дай
лу́даю |
| М. |
лу́дзе |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
лу́да ж., обл. лу́да, полу́да
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
лу́да лу́да, -ды ж., палу́да, -ды ж.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
лу́да, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.
Тое, што і палуда.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лу́да
(карэл. luodo)
невялікі камяністы востраў, пазбаўлены расліннасці (напр. на ўзбярэжжы Белага мора).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Лу́да ’луджэнне’, ’сплаў волава са свінцом, які ўжываецца для пакрыцця металічных вырабаў’ (ТСБМ), лу́дка ’палуда’, лудзі́ць ’пакрываць палудай’ (брасл., Сл. ПЗБ); луджаная (луджоная) глотка ’крыкун’ (Юрч. Фраз. 2). Укр. лу́да ’бяльмо’, рус. луди́ть ’лудзіць’, маск. лу́дка ’луджэнне’, ст.-рус. луженый ’луджаны’ (1551 г.), лудило, лудильница, лудильня ’месца, дзе рыхтуюць палуду’ (XVII ст.). Паводле Бернекера (743), Праабражэнскага (1, 475), Фасмера (2, 529), паходзіць з с.-н.-ням. loden ’паяць’ (с.-в.-ням. loeten, ням. löten), параўн. гал. lood, ст.-англ. léad, с.-в.-ням. lot ’свінец’, якія з кельт *(p)loudia ’ліцца, таяць’, с.-ірл. lūaide ’свінец’ (Васэрцыер, 142). Параўн. таксама польск. ludwisarz ’ліцейшчык (пушак, званоў)’, ст.-польск. lodwisarz (XVI ст.) ’тс’ (Слаўскі, 4, 367).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Палу́да ’луджэнне, сплаў волава са свінцом, які ўжываецца для пакрыцця металічных вырабаў; луда’ (ТСБМ). Аддзеяслоўны дэрывант ад палудзіць < лудзіць < луда (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
палу́да, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.
1. Дзеянне паводле дзеясл. палудзіць (у 1 знач.); луджэнне.
2. Сплаў волава са свінцом, які ўжываецца для пакрыцця металічных вырабаў; луда.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
палу́да ж.
1. (действие) полу́да;
2. (сплав для лужения) полу́да, лу́да
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)