лаба́н, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.
Прамысловая рыба з атрада кефалепадобных.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
лаба́н
назоўнік, агульны, адушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
лаба́н |
лабаны́ |
| Р. |
лабана́ |
лабано́ў |
| Д. |
лабану́ |
лабана́м |
| В. |
лабана́ |
лабано́ў |
| Т. |
лабано́м |
лабана́мі |
| М. |
лабане́ |
лабана́х |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
лаба́н, -на́ м., зоол. лоба́н
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
лаба́н, ‑а, м.
Прамысловая рыба сямейства кефалей. Лабан — самая вялікая і самая галавастая кефаль. «Маладосць».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Лаба́н 1 ’самая вялікая кефаль, Mugil cephalus’ (ТСБМ), рус. лобан ’тс’ < лоб ’галава’, перм. лобан ’рыба язь’, укр. лобань ’з вялікім ілбом’. З рус., відавочна, паходзіць і польск. łoban ’кефаль’. Параўн. славац. lebeň(a) ’галава’ (экспр.), аналагічнае беларускай лексеме паводле ўтварэння.
Лаба́н 2 ’карова без рагоў’ (Нар. словатв., Сцяшк. Сл.; віл., Сл. паўн.-зах.). Адпрыметнікавае ўтварэнне з дырыватам ‑ан, з экспрэсіяй зніжанасці (Сцяцко, Афікс. наз., 94; Ляшчынская, Весці АН БССР, 1972, 1, 87). Да лоб 1 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
кефалепадо́бныя, ‑ых.
Атрад рыб, да якога адносяцца кефаль, лабан і інш.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лоба́н
1. прост. лаба́ч, -ча́ м.;
2. зоол. лаба́н, -на́ м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Лабу́к 1 ’карова без рагоў’ (віл., швянч., Сл. паўн.-зах.). Да лоб 1 (гл.). Аб суфіксе ‑ук гл. Сцяцко (Афікс. наз., 178). Параўн. таксама лаба́н 2.
Лабу́к 2 ’страха над ганкам’ (віл., Сл. паўн.-зах.). З клабук ’шапка, капялюш, брыль’ (ужо ст.-бел. клобукъ, ст.-польск. kłobuk ’капялюш, шалом’) з адпадзеннем к‑.
Лабу́к 3 ’нехлямяжы чалавек’ (Сл. паўн.-зах.). Відавочна, да лоб 1 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)