кі́пці мн гл кіпцюр

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

кі́пець

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. кі́пець кі́пці
Р. кі́пця кі́пцяў
Д. кі́пцю кі́пцям
В. кі́пець кі́пці
Т. кі́пцем кі́пцямі
М. кі́пці кі́пцях

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

◎ Кні́пці ’кіпці, клешні, пазногці’ (Сл. паўн.-зах., Сцяшк. Сл.). Параўн. літ. knibliai ’тс’ (Сл. паўн.-зах., 2, 491). Кантамінацыя з кіпці (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

вы́шчыкаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.

Разм. Вырваць, вышчыпаць. Нейкі пырнік уеўся, проста нельга яго вышчыкаць, усе кіпці паздзіралі, грабучы зямлю. Кулакоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ко́готь кіпцю́р, -ра́ м., капцю́р, -ра́ м., кі́пець, -пця м.;

◊

показа́ть ко́гти паказа́ць кіпцюры́ (капцюры́, кі́пці);

попа́сть в ко́гти (к кому-л.) тра́піць (у чые́-не́будзь) кіпцюры́ (капцюры́, кі́пці);

облома́ть ко́гти (кому-л.) аблама́ць кіпцюры́ (капцюры́, кі́пці) (каму-небудзь);

держа́ть в когтя́х (кого-л.) трыма́ць у кіпцюра́х (капцюра́х, кі́пцях) (каго-небудзь);

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Kléttereisen

n -s, - тэх. кі́пці (для работы на слупах)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

extensible

[ɪkˈstensəbəl]

adj.

1) які́ мо́жна вы́сунуць, вы́цягнуць (напр. кі́пці)

2) які́ мо́жна рассу́нуць, зрабі́ць даўжэ́йшым або́ шырэ́йшым, расьцяжны́

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

◎ Пы́пці ’кіпці, вялікія кіпцюры’ (Бяльк.), пыпты ’пальцы на руках’ (Растарг.). Экспрэсіўнае ўтварэнне ад пыпець ’нарост; ціпун’ (гл.), збліжанае з кіпець ’пазногаць, кіпцюр’ (гл.), параўн. і кіпіць ’ціпун’ (гл.). Звяртае на сябе ўвагу паралелізм слоў балг. пішам ’дакранацца пальцам’ і піша, пітка ’ціпун’, паводле БЕР, 5, 245, не звязаных паміж сабой.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Капцю́р, кабздю́р ’кіпцюр’, ’пазногаць’ (ТСБМ, Гарэц., Сцяшк., Мал.; ушац., леп., гродз. КЭС; барыс., чэрв., шчуч., бярэз., глыб., навагр. Сл. паўн.-зах.), чэрв. копаць ’капыт, край капыта’ (Сл. паўн.-зах.). Пачатковае ка‑ узнікла пад уплывам когці з кі‑: кіпці ’кіпцюры’ (Сл. паўн.-зах., ТСБМ). Апошняе з’яўляецца балтызмам, параўн. літ. kìbti ’чапляцца’, ’прыліпаць’, kìbčius ’той, хто чапляецца’ (Арашонкава, Весці, 1, 1971, 91; Лаўчутэ, Слов., 114).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Тараба́н 1 ’кош, сплецены з дранкі’ (Сл. Брэс.). Магчыма, ад тарабаніць 2, гл.

Тараба́н 2 ’барабан’ (Байк. і Некр.). Укр. тараба́н ’барабан; бразготка на шыю скаціне, што пасецца без дагляду’, рус. дыял. тараба́н ’барабан’, польск. taraban ’вялікі турэцкі барабан’. З тат. дараба́н ’барабан’ шляхам аглушэння пачатковага зычнага ў выніку дыстантнай асіміляцыі ўтворана бараба́н (Фасмер, 4, 20; ЕСУМ, 5, 517). Сюды ж тараба́н ’балбатун’ (Сцяшк. Сл.) як метафара або адваротны дэрыват ад тарабаніць 1, гл.

Тараба́н 3 ’музычны інструмент з 24 струнамі, які вісеў на грудзях; музыка надзяваў на пальцы адмысловыя кіпці і перабіраў струны’ (Варл.). Гл. тарбан.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)