культу́ра, -ы, мн. -ы, -ту́р, ж.

1. толькі адз. Сукупнасць дасягненняў чалавецтва ў вытворчым, грамадскім і духоўным жыцці.

Гісторыя культуры.

Матэрыяльная к.

Духоўная к.

2. толькі адз. Адукаванасць, культурнасць, выхаванасць.

Грамадства высокай культуры.

3. толькі адз. Ступень, узровень развіцця якой-н. сферы чалавечай дзейнасці.

К. земляробства.

К. вытворчасці.

К. мовы.

4. Сфера чалавечай дзейнасці, звязаная з мастацтвам, асветнай дзейнасцю і пад.

Работнікі культуры.

Дом культуры.

5. толькі адз. Развядзенне, вырошчванне якой-н. расліны; культываванне.

К. лёну.

К. бульбы.

6. звычайна мн. Віды раслін, якія разводзяцца, вырошчваюцца.

Тэхнічныя культуры.

Зерневыя культуры.

7. Мікраарганізмы, вырашчаныя ў лабараторных умовах у пажыўным асяроддзі (спец.).

К. стрэптакокаў.

|| прым. культу́рны, -ая, -ае (да 1—3 знач.).

Культурныя традыцыі народа.

К. чалавек.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Культу́ра

назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз.
Н. Культу́ра
Р. Культу́ры
Д. Культу́ры
В. Культу́ру
Т. Культу́рай
Культу́раю
М. Культу́ры

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

культу́ра

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. культу́ра культу́ры
Р. культу́ры культу́р
Д. культу́ры культу́рам
В. культу́ру культу́ры
Т. культу́рай
культу́раю		 культу́рамі
М. культу́ры культу́рах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

культу́ра в разн. знач. культу́ра, -ры ж.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

культу́ра ж., в разн. знач. культу́ра;

наву́ка і к. — нау́ка и культу́ра;

гісто́рыя ~ры — исто́рия культу́ры;

к. пра́цы — культу́ра труда́;

сельскагаспада́рчыя ~ры — сельскохозя́йственные культу́ры;

к. сібі́рскай я́звы — культу́ра сиби́рской я́звы;

○ фізі́чная к. — физи́ческая культу́ра

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

культу́ра, ‑ы, ж.

1. толькі адз. Сукупнасць дасягненняў грамадства ў вытворчым, грамадскім і культурным жыцці. Матэрыяльная культура. Духоўная культура. Агульначалавечая культура. Гісторыя культуры.

2. Узровень такіх дасягненняў у пэўную эпоху ў якога‑н. народа або класа. Сацыялістычная культура. Культура Старажытнага Рыма. // Спец. Агульнасць археалагічных помнікаў пэўнай эпохі ў развіцці першабытнага грамадства. Культура штрыхаванай керамікі.

3. толькі адз. Ступень, ўзровень развіцця якой‑н. асобнай галіны гаспадарчай, духоўнай або разумовай дзейнасці. Культура мовы. Культура земляробства. Культура вытворчасці. // Сукупнасць умоў, неабходных для жыцця адукаванага чалавека. Культура быту.

4. толькі адз. Адукаванасць, культурнасць, выхаванасць. Чалавек высокай культуры.

5. толькі адз. Развядзенне, вырошчванне якой‑н. расліны; культываванне. Культура бульбы. Культура пшаніцы. // Апрацоўка. Культура глебы.

6. Расліна, якая разводзіцца, вырошчваецца. Кармавыя культуры. Тэхнічныя культуры.

7. Мікраарганізмы (бактэрыі, дрожджы, некаторыя грыбы), вырашчаныя ў пажыўным асяроддзі. Культура стрэптакокаў.

•••

Фізічная культура — усебаковае ўдасканаленне і ўмацаванне чалавечага цела шляхам фізічных практыкаванняў, захоўвання правільнага рэжыму.

[Лац. cultura.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

культу́ра ж.

1. Kultúr f -;

гісто́рыя культу́ры Kultúrgeschichte f -, -n;

дом культу́ры Haus der Kultúr, Kultúrhaus n -es, -häuser;

пала́ц культу́ры Kultúrpalast m -es, -paläste;

дзе́яч культу́ры Kultúrschaffende (sub) m -n, -n;

культу́ра мо́вы Spráchpflege f -;

культу́ра га́ндлю Verkáufskultur f;

2. (расліна) Kultúr f -, -en;

с.-г. сельскагаспада́рчыя культу́ры lándwirtschaftliche Kultúren;

бабо́вая культу́ра Hülsenfrucht f -, -früchte;

я́гадныя культу́ры Béerenobst n -(e)s;

тэхні́чныя культу́ры téchnische Nútzpflanzen, Industríepflanzen pl

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Культура 1/415—416; 5/317; 6/190—191

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

культу́ра

(лац. cultura)

1) сукупнасць дасягненняў чалавечага грамадства ў вытворчай, грамадскай і разумовай дзейнасці (напр. матэрыяльная к., духоўная к.);

2) узровень развіцця якой-н. галіны гаспадарчага або духоўнага жыцця (напр. к. вытворчасці, к. мовы);

3) ступень адукаванасці, выхаванасці каго-н. (чалавек высокай культуры);

4) вырошчванне якой-н. расліны, а таксама сама расліна, якая вырошчваецца (напр. кармавыя культуры).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

Культу́ра ’узровень дасягненняў грамадства’ (ТСБМ). Запазычана праз рускую мову з ням. Kultur ’тс’ (Шанскі, 2, 8, 441).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)