ку́дла

‘жывёліна’

назоўнік, агульны, адушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. ку́дла ку́длы
Р. ку́длы ку́длаў
Д. ку́дле ку́длам
В. ку́длу ку́длаў
Т. ку́длай
ку́длаю		 ку́дламі
М. ку́дле ку́длах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ку́дла

‘асоба’

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. ку́дла ку́длы
Р. ку́длы ку́длаў
Д. ку́дле ку́длам
В. ку́длу ку́длаў
Т. ку́длай
ку́длаю		 ку́дламі
М. ку́дле ку́длах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ку́дла ж., разг.

1. (о собаке) ша́вка;

2. прост. растрёпа

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ку́дла, ‑ы, ж.

Разм.

1. Тое, што і кудлач.

2. Пра кудлатую жанчыну.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Ку́дла ’пудзель’ (Шпіл.). Да кудлы (гл.). Не выключай паралельны ўплыў пудзель (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ша́вка разг. ку́дла, -лы ж.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

rozczochraniec

м. разм. кудла; растрэпа

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

◎ Кундо́сіць ’цягаць за валасы’ (Нас., Нік. Заг.). Да кундыль (гл.). Словаўтварэнне выглядае наступным чыпам: *кунда (< кудла) > *кундос > кундосіць. Аб суфіксацыі на ‑ос гл. Сцяцко, Афікс. наз., 195.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Гі́рма ’кудла, кудлатая, непрычэсаная жанчына’ (гродз., гл. Цыхун. Лекс. балтызмы, 52), ’непрычэсаная жанчына’ (Сцяшк.). Паводле Цыхуна (там жа), запазычанне з літ. мовы. Ён параўноўвае бел. лексему з літ. gyrmaušà ’заняпалы чалавек’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Ку́ндыль ’кудлаты сабака’ (Нас., Шн., Сержп. Грам., Бяльк.). Укр. кундель ’тс’, польск. kundel ’тс’. Астатнія паралелі менш надзейныя. Рус. кундель вядома хутчэй за ўсё толькі як смал. Усё гэта гаворыць аб другасным характары слова, і ў прыватнасці назалізацыі (с*кудель), таму ўзводзіць яго да прасл. kędbtъ няма падставы. Параўн. Слаўскі, 3, 368; Трубачоў, Нройсх., 35. Гл. кудла.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)