кру́пы

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, множны лік, множналікавы

мн.
Н. кру́пы
Р. кру́п
Д. кру́пам
В. кру́пы
Т. кру́памі
М. кру́пах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

кру́пы, круп.

1. Прадукт харчавання з цэлых або сечаных зярнят розных культур.

Грэчневыя к.

Зварыць кашу з манных круп.

2. перан. Снег у выглядзе невялікіх шарападобных зярнят.

|| памянш. кру́пкі, -пак.

|| прым. крупяны́, -а́я, -о́е (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

кру́пы (род. круп) ед. нет, в разн. знач. крупа́ ж.;

ры́савыя к. — ри́совая крупа́;

ве́цер біў у во́кны ле-дзяны́мі ~памі — ве́тер бил в о́кна ледяно́й крупо́й;

◊ надзьму́цца як мыш на кру́пы — наду́ться как мышь на крупу́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

кру́пы, круп; адз. няма.

1. Прадукт харчавання, які складаецца з ачышчаных цэлых або сечаных зярнят розных культур. Ячменныя крупы. Рысавыя крупы. □ Палічкі трэцяй шафы займаліся прадуктамі — гарохам, макаронамі, крупамі, — перасыпанымі з магазінных кулькоў у белыя торбачкі. Ракітны.

2. Снег у выглядзе невялікіх шарападобных зярнят. Закруціў вецер, б’ючы ў твар чалавека калянымі, як шрот, крупамі. Хадкевіч.

•••

Надзьмуцца як мыш на крупы гл. надзьмуцца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кру́пы,

прадукт харчавання.

т. 8, с. 488

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

кру́пы,

від атмасферных ападкаў .

т. 8, с. 488

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

кру́пы мн

1. Grütze f -, -n;

пярло́выя кру́пы Gráupen pl, Pérlgraupen pl;

я́чныя кру́пы Gérstengrütze f;

грэ́цкія кру́пы Búchweizengrütze f;

аўся́ныя кру́пы Háfergrütze f;

2. (пра снег) Gráupeln pl

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

крупы

Том: 16, старонка: 183.

img/16/16-183_0890_Крупы.jpg

Гістарычны слоўнік беларускай мовы (1982–2017)

Кру́пы ’прадукт харчавання з зярнят розных культур’ (ТСБМ, Нас., Касп., ТС). Укр. крупа, рус. крупа, крупы ’тс’, ст.-слав. кроупа ’кроха’, серб.-харв. кру́па ’крупа’, славен. krúpa ’тс’, польск. krupa ’крупа, град’, чэш. kroupa, kroupy, славац. krúpa, krúpy, н.-луж. kšupa, kśupy, в.-луж. krupa, krupy ’тс’. Прасл. krupa да krupiti ’рабіць крупны памол’, krupъ ’крупны’. Найбольш надзейныя індаеўрапейскія паралелі ў балтыйскіх і германскіх мовах: літ. kraupùs ’няроўны, шурпаты’, krùpti ’пакрывацца струпамі’, ст.-ісл. hrufa ’струп’, hrjufr ’шурпаты’. Не выключана генетычная сувязь з kruxъ, krušiti (гл. крух, круха). Тады гаворка ідзе аб і.-е. kreu̯‑ ’ламаць, крушыць’ з датэрмінатывамі ‑p‑ і ‑s‑ (Бернекер, 630; Буга Rinkt, 1, 446–447; Фрэнкель, 290; Слаўскі, 3, 177). Параўн. прасл. trupъ і truxъ (гл. труп і труха).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

са́га², нескл., н.

Крупы з крухмалу сагавай пальмы, а таксама штучныя крупы з кукурузнага або бульбянога крухмалу.

|| прым. са́гавы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)