кров м.

1. (прикрытие) по́крыва, -ва ср.; (покров) пакрыва́ла, -ла ср.; (полог) по́лаг, -га м.;

под кровом но́чи пад по́крывам (пакрыва́лам, по́лагам) но́чы;

2. (приют) прыту́лак, -лку м.; (пристанище) прыста́нішча, -шча ср., прыста́нак, -нку м.; (дом) дом, род. до́му м.;

оста́ться без кро́ва аста́цца без прыту́лку (без прыста́нку);

о́тчий кров бацько́ўскі дом;

3. уст., см. кро́вля.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

◎ Кро́ўня ’верхняя пакрышка хамута’ (Касп.). Да крыць (гл.). Параўн. рус. кров ’покрыва’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

прыста́нішча ср.

1. приста́нище, убе́жище, прию́т м., кров м.;

2. перен. прибе́жище;

ты — маё адзі́нае п. — ты — моё еди́нственное прибе́жище;

○ пра́ва п. — пра́во убе́жища

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Сямёнава кроў ’святаяннік, Hypericum L.’ (Кіс., Бяльк.). Сувязь з уласным імем Сямён застаецца няяснай, магчыма, вынік замены ўласнага імені Ян, Іван, параўн. іншыя назвы расліны святаянскае зелле, зелле св. Івана (Кіс.), укр. Іванова кров (Макавецкі, Sł. botan.), гл. свентаянскае зелле, святаяннік; другая частка назвы звязана з колерам: сямёныва кроў — цьвет жоўтый, а як натрэш, дык красна (Бяльк.), параўн. іншыя назвы расліны: крываўнік, заячча кроў і пад.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Кроў ’чырвоная вадкасць, якая рухаецца па крывяносных сасудах арганізма’ (ТСБМ, Яруш., Нік. Напаў., Бяльк., Сцяшк., Сержп. Ск., Сл. паўн.-зах., Касп.). Укр. кров, рус. кровь ’тс’, ст.-слав. кръвь, балг. кръв, серб.-харв. кр̑в, славен. kȓv ’тс’, польск. krew, чэш. krev, славац. krv, н.-луж. kšew, палаб. kroj ’тс’. Прасл. kry мае ў якасці найбліжэйшых адпаведнікаў літ. kraũjas ’тс’. Ірл. cru, лац. cruor ’тс’ (Бернекер, 1, 632; Траўтман, 142).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

дом м.

1. (здание) дом, род. до́ма м.;

2. (домашний кров, жильё) дом, род. до́му м., ха́та, -ты ж.;

звони́ли и́з дому звані́лі з до́му;

вы́гнать и́з дому вы́гнаць з ха́ты (з до́му);

3. (семья) дом, род. до́му м., сям’я́, -м’і́ ж.;

4. (хозяйство) гаспада́рка, -кі ж.;

вести́ дом ве́сці гаспада́рку;

5. (учреждение) дом, род. до́ма м.;

дом о́тдыха дом адпачы́нку;

Дом кни́ги Дом кні́гі;

Дом бы́та Дом бы́ту;

де́тский дом дзіця́чы дом;

6. (династия, фирма) уст. дом, род. до́ма м.;

◊

на́ дом дадо́му;

на дому́ до́ма.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)