ко́лькі, Р ко́лькіх, займ. і ко́лькі, прысл.
1. займ. і прысл. пыт. Абазначае пытанне пра колькасць чаго-н.: якая колькасць? як многа?
К. часу? К. табе гадоў? К. каштуе часопіс?
2. займ. і прысл. азнач. У клічных сказах абазначае вялікую колькасць чаго-н.: якая колькасць! як многа!
К. зорак на небе!
К. радасці!
3. прысл. меры і ступені. Абазначае меру і ступень чаго-н.
К. таго дня зімою.
К. еду, а канца ўсё няма.
4. займ. і прысл. адносныя. Ужыв. як злучальнае слова:
а) у даданых дапаўняльных сказах.
Дзеці дрэнна адчуваюць, к. праходзіць часу;
б) у даданых азначальных сказах і сказах меры і ступені.
Буду працаваць, к. дазволіць здароўе.
5. у знач. ліч. Выражае няпэўную колькасць, некалькі (разм.).
Палажы ў сумку к. яблыкаў.
Хвілін праз к. пачнецца новы мастацкі фільм.
◊
Колькі ёсць духу (сілы) (разм.) —
1) вельмі хутка (бегчы, ехаць);
2) вельмі моцна (крычаць, клікаць на дапамогу).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
ко́лькі
1. мест. вопр. ско́лько; (о стоимости чего-л. — ещё) что;
к. ча́су? — ско́лько вре́мени?;
к. табе́ гадо́ў? — ско́лько тебе́ лет?;
к. кашту́е гэ́та кні́га? — ско́лько (что) сто́ит э́та кни́га?;
2. мест. относ. не́сколько;
праз к. хвілі́н мы былі́ до́ма — че́рез не́сколько мину́т мы бы́ли до́ма;
3. нареч. ско́лько;
к. е́ду, а канца́ ўсё няма́ — ско́лько е́ду, а конца́ всё нет;
к. ра́дасці! — ско́лько ра́дости!;
◊ к. лет, к. зім! — ско́лько лет, ско́лько зим!;
к. ёсць ду́ху (сі́лы) — изо всех сил;
к. ўле́зе — ско́лько вле́зет
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
ко́лькі, Р мн. колькіх, займ. і ко́лькі, прысл.
1. займ. і прысл. пытальнае. Абазначае пытанне пра колькасць чаго‑н.: якая колькасць? як многа? Колькі табе гадоў? Колькі старонак у кніжцы?
2. займ. і прысл. азначальнае. У клічных сказах абазначае вялікую колькасць чаго‑н.: якая колькасць! як многа! Колькі зор на небе! Колас. Вось і вуліца Янкі Купалы. Колькі ў гэтых словах роднага і блізкага для кожнага жыхара Мінска! Хведаровіч.
3. прысл. меры і ступені. Наколькі; у якой меры. Колькі таго дня было, а ўжо неўзабаве і вечар: падыходзіць тая невясёлая, але па-свойму адметная пара самых малых, зімовых дзён. Кулакоўскі.
4. займ. і прысл. адноснае. Ужываецца як злучальнае слова: а) у даданых дапаўняльных сказах. [Саша] не адчувала, колькі прайшло часу, здавалася, што вельмі многа. Шамякін. Па рагах можна даведацца, колькі аленю год. В. Вольскі; б) у даданых азначальных сказах і сказах меры і ступені. [Гудовіч:] Паветра ў гарах чыстае, сумленне ў цябе чыстае — адпачывай, колькі душа жадае. Крапіва. І, колькі ёсць сілы, да самай магілы Ары, барануй, засявай!.. Купала.
5. у знач. ліч. Разм. Некалькі, няпэўная колькасць. Дзед Талаш колькі хвілін глядзіць на Мартына, маўчыць. Колас. Праз колькі хвілін можна было разабраць, што ішлі мужчыны. Быкаў.
•••
Колькі ёсць духу (сілы) гл. дух.
Колькі ні (уступальны злучнік) — як ні.
Не столькі..., колькі... гл. столькі.
Столькі..., колькі і... гл. столькі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ко́лькі
1. пыт займ wie víel;
ко́лькі студэ́нтаў у гру́пе? aus wie víelen Studénten bestéht die Grúppe?, wie viele Studénten sind in der Grúppe?;
ко́лькі табе́ гадо́ў wie alt bist du?;
за ко́лькі? für … wie viel?;
ко́лькі ча́су wie lánge?;
2. аднос. займ wie viel, sovíel;
ко́лькі я жыву́ mein gánzes Lében, mein Lében lang;
ко́лькі разо́ў… wie oft…;
ко́лькі-не́будзь etwas, ein wénig, éinigermaßen
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Ко́лькі ’тс’ (ТСБМ, Сл. паўн.-зах., Бяльк., ТС, Ян.). Укр. колькі, рус. колько, ст.-рус. колько ’тс’, ст.-слав. колико, балг. колко, серб.-харв. коли̏ко, славен. kóliko, польск. kilka, kolko, чэш. kolik, славац. koľko, в.-луж. kelko, н.-луж. kelko ’тс’. Прасл. koli генетычна суадносіцца з літ. keli ’некаторыя’, ст.-грэч. πηλίκος ’такі вялікі’ (Трубачоў, Эт. сл., 10, 135).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
абы-ко́лькі, займ. няпэўны.
Усё роўна колькі; колькі можна.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
ко́лькі-не́будзь,
1. займ. і прысл. Некалькі, няпэўная колькасць.
У цябе ёсць к. грошай.
2. прысл. неазнач. У якой меры, ступені, наколькі.
Ты хоць к. думай над сваімі ўчынкамі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
ко́лькі-не́будзь мест. и нареч. ско́лько-нибудь
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
абы-ко́лькі мест. неопр. ско́лько уго́дно; ско́лько-нибудь
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
абы-ко́лькі, займ. няпэўны.
Усё роўна колькі; колькі можна.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)