Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
кватэ́ра, -ы, мн. -ы, -тэ́р, ж.
1. Асобнае жылое памяшканне ў доме, якое складаецца з аднаго або некалькіх пакояў, кухні і інш. і мае асобны ўваход.
Трохпакаёвая к.
Пераехаць у новую кватэру.
2. Памяшканне, якое часова наймаецца ў каго-н. для жылля.
Жыць на прыватнай кватэры.
3.мн. Месца размяшчэння войск у населеным пункце.
Размясціцца на зімнія кватэры.
Галоўная к. (штаб галоўнакамандуючага; уст.).
|| памянш.кватэ́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак, ж. (да 1 і 2 знач.).
|| прым.кватэ́рны, -ая, -ае.
Кватэрнае размяшчэнне войск.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кватэ́раж. кварти́ра;
○ гало́ўная к. — уст. гла́вная кварти́ра
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кватэ́ра, ‑ы, ж.
1. Частка жылога дома, якая складаецца звычайна з некалькіх пакояў і мае асобны выхад. Двухпакаёвая кватэра. □ Кватэра Белавуса не багата абстаўлена, але ўтульная і чыстая.Гурскі.// Жылое памяшканне, жыллё наогул. Вырашыць пытанне з кватэрай.// Памяшканне, якое часова наймаецца для жылля. Жыць на кватэры. Наймаць кватэру.
2.Уст. Лясніцтва, памяшканне, дзе жыў ляснічы. Міхал ступіў на двор кватэры З душою, згрызенай без меры.Колас.
3.толькімн. (кватэ́ры, ‑тэр). Месца размяшчэння войск у населеным пункце. Размясціцца на зімнія кватэры.
•••
Галоўная кватэра (уст.) — месца прабывання галоўнакамандуючага і яго штаба ў час вайны; стаўка.
Стаць на кватэругл. стаць.
[Ням. Quatier.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перае́зд на другу́ю кватэ́ру Úmzug m -(e)s, -züge, Wóhnungswechsel m -s;
плаці́ць за кватэ́ру Míete záhlen;
та́нна плаці́ць за кватэ́ру wénig Míete záhlen; bíllig wóhnen;
здаём кватэ́ру (абвестка) Wóhnung zu vermíeten;
2. Quartíer n -s, -e
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
кватэ́ра
(польск. kwatera, ад ням. Quartier)
1) частка жылога дома, якая складаецца звычайна з некалькіх пакояў і мае асобны выхад;
2) памяшканне, якое часова наймаецца ў каго-н. для жылля;
3) мн. месца размяшчэння войск у населеным пункце.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Кватэ́ра1 ’частка жылога дома, якая складаецца звычайна з некалькіх пакояў і мае асобны выхад’ (ТСБМ, Сл. паўн.-зах., Нас., Мал., Гарэц., Касп., Яруш., КЭС, лаг.). Гл. кватэра2.
Кватэ́ра2 ’квадрат, роўная чатырохвугольная плошча’, ’невялікі кавалак зямлі’ (Бяльк., Яшк.), ’частка акна’ (Нік. Очерки). Ст.-бел.кватера ’квадратная шыба’ (з 1593 г.). Праз польск.kwatera з с.-н.-ням.quartêr, якое ў сваю чаргу з с.-лац.quarterium (Булыка, Запазыч., 145). Пры гэтым мяркуюцца наступныя семантычныя пераходы: ’чвэрць’ > ’чацвёртая частка горада’ > ’чацвёртая частка ваеннага лагера’ > ’памяшканне’ (параўн. Слаўскі, 3, 472; ЕСУМ, 2, 415).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
кватэ́ра Квадрат, роўная чатырохвугольная плошча (Касц.Бяльк.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)