кватэ́ра, -ы, мн. -ы, -тэ́р, ж.
1. Асобнае жылое памяшканне ў доме, якое складаецца з аднаго або некалькіх пакояў, кухні і інш. і мае асобны ўваход.
Трохпакаёвая к.
Пераехаць у новую кватэру.
2. Памяшканне, якое часова наймаецца ў каго-н. для жылля.
Жыць на прыватнай кватэры.
3. мн. Месца размяшчэння войск у населеным пункце.
Размясціцца на зімнія кватэры.
Галоўная к. (штаб галоўнакамандуючага; уст.).
|| памянш. кватэ́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак, ж. (да 1 і 2 знач.).
|| прым. кватэ́рны, -ая, -ае.
Кватэрнае размяшчэнне войск.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
кватэ́ра ж. кварти́ра;
○ гало́ўная к. — уст. гла́вная кварти́ра
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
кватэ́ра, ‑ы, ж.
1. Частка жылога дома, якая складаецца звычайна з некалькіх пакояў і мае асобны выхад. Двухпакаёвая кватэра. □ Кватэра Белавуса не багата абстаўлена, але ўтульная і чыстая. Гурскі. // Жылое памяшканне, жыллё наогул. Вырашыць пытанне з кватэрай. // Памяшканне, якое часова наймаецца для жылля. Жыць на кватэры. Наймаць кватэру.
2. Уст. Лясніцтва, памяшканне, дзе жыў ляснічы. Міхал ступіў на двор кватэры З душою, згрызенай без меры. Колас.
3. толькі мн. (кватэ́ры, ‑тэр). Месца размяшчэння войск у населеным пункце. Размясціцца на зімнія кватэры.
•••
Галоўная кватэра (уст.) — месца прабывання галоўнакамандуючага і яго штаба ў час вайны; стаўка.
Стаць на кватэру гл. стаць.
[Ням. Quatier.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кватэ́ра ж
1. Wóhnung f -, -en;
камуна́льная кватэ́ра Geméinschaftswohnung f, getéilte Wóhnung;
асо́бная кватэ́ра éigene [ábgeschlossene] Wóhnung;
гато́вая да засяле́ння кватэ́ра schlüsselfertige [bezúgsfertige] Wóhnung;
кватэ́ра ў но́вым до́ме Néubauwohnung f;
кватэ́ра ў ста́рым до́ме Áltbauwohnung f;
о́рдар на кватэ́ру Wóhnungszuweisung f -, -en;
атрыма́ць кватэ́ру éine Wóhnung zúgewiesen bekómmen*;
абме́н кватэ́рамі Wóhnungstausch m -es, -e;
перае́зд на другу́ю кватэ́ру Úmzug m -(e)s, -züge, Wóhnungswechsel m -s;
плаці́ць за кватэ́ру Míete záhlen;
та́нна плаці́ць за кватэ́ру wénig Míete záhlen; bíllig wóhnen;
здаём кватэ́ру (абвестка) Wóhnung zu vermíeten;
2. Quartíer n -s, -e
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Кватэ́ра 1 ’частка жылога дома, якая складаецца звычайна з некалькіх пакояў і мае асобны выхад’ (ТСБМ, Сл. паўн.-зах., Нас., Мал., Гарэц., Касп., Яруш., КЭС, лаг.). Гл. кватэра 2.
Кватэ́ра 2 ’квадрат, роўная чатырохвугольная плошча’, ’невялікі кавалак зямлі’ (Бяльк., Яшк.), ’частка акна’ (Нік. Очерки). Ст.-бел. кватера ’квадратная шыба’ (з 1593 г.). Праз польск. kwatera з с.-н.-ням. quartêr, якое ў сваю чаргу з с.-лац. quarterium (Булыка, Запазыч., 145). Пры гэтым мяркуюцца наступныя семантычныя пераходы: ’чвэрць’ > ’чацвёртая частка горада’ > ’чацвёртая частка ваеннага лагера’ > ’памяшканне’ (параўн. Слаўскі, 3, 472; ЕСУМ, 2, 415).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
кватэ́ра
(польск. kwatera, ад ням. Quartier)
1) частка жылога дома, якая складаецца звычайна з некалькіх пакояў і мае асобны выхад;
2) памяшканне, якое часова наймаецца ў каго-н. для жылля;
3) мн. месца размяшчэння войск у населеным пункце.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
кватэ́ра Квадрат, роўная чатырохвугольная плошча (Касц. Бяльк.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
штаб-кватэ́ра, -ы, мн. -ы, -тэ́р, ж.
1. Месца размяшчэння вайсковага штаба.
2. перан. Галоўнае месца збораў, сходаў якой-н. арганізацыі.
Штаб-кватэра ААН.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
штаб-кватэ́ра ж., воен., перен. штаб-кварти́ра
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
кватэ́ра-музе́й (род. кватэ́ры-музе́я) ж. кварти́ра-музе́й
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)