Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
каршу́н, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.
Вялікая драпежная птушка сямейства ястрабіных з доўгімі крыламі і загнутай дзюбай.
◊
Каршуном наляцець — злосна і хутка накінуцца, напасці на каго-н.
|| прым.каршуно́вы, -ая, -ае.
Каршуновая дзюба.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
каршу́н, -на́м., зоол. ко́ршун;
◊ ~но́м наляце́ць — ко́ршуном налете́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
каршу́н, ‑а, м.
Вялікая драпежная птушка сямейства ястрабіных з доўгімі крыламі і загнутай дзюбай. Над лесам, у празрыстай сін[ечы] неба, вісеў каршун.Асіпенка.Аднаго разу, калі каршун напаў на маленькіх куранят, галагуцкі певень.. забіў каршуна.Бядуля.
•••
Каршуном наляцецьгл. наляцець.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
каршу́нмзаал Géier m -s, -;
каршу́но́м кі́нуцца накаго-н sich wie ein Géier auf j-n stürzen
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Каршу́н1, укр.коршун, рус.коршун. Генетычна суадносіцца з бел.каршак ’каршун’, коршак ’ястраб’. У індаеўрапейскіх паралелях, якія звычайна прыводзяцца, найбольш пераканаўчыя ст.-інд.káršati ’цягне, валочыць, рве’, ст.-іран.karš‑ ’цягнуць’. Тады слова каршун пры рэгулярнай у славянскіх мовах суфіксацыі для вытворных Nomina agentis чляніцца на марфемы kъrš і ‑unъ. Як мы бачым, у індаеўрапейскіх прыкладах іншая ступень аблаўту, але гэта яшчэ не азначае, што прыведзеныя лексемы не знаходзяцца ў генетычных суадносінах. Калі ўсё ж такі прызнаць генетычную суаднесенасць прасл.kъrš‑ і ст.-іран.karš‑, то kъrš‑unъ можна тлумачыць як ’той, хто цягне і рве’ (параўн. věd‑unъ ’той, хто ведае’). Але перш чым рабіць такі вывад, трэба ўлічыць характэрную распаўсюджанасць лексемы (толькі ўсходнеславянскія мовы, славацкую паралель можна тлумачыць як пранікненне з усходу: kršak < коршак). Лінгвагеаграфія сведчыць хутчэй па карысць іранскага паходжання.
Каршу́н2 ’частка калаўрота ў выглядзе двузубай вілкі з жалезнымі зубамі, на якую надзяюць шпульку’ (Шатал.). Метафарычны перанос назвы птушкі на прыладу. Гл. каршун1.
Каршу́н3 ’гульня ў каршуна’. Адзін з удзельнікаў («перадавы») стаіць, астатнія бяруцца за яго. Каршун іх ловіць, а перадавы яму не дазваляе, абараняе сваіх дзетак (Нар. словатв.). Гл. каршун1.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ко́ршунзоол.каршу́н, -на́м.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
рэ́яць, 1 і 2 ас. не ўжыв., рэ́е; незак.
1. Лятаць плаўна; лунаць.
У паднябессі рэяў каршун.
2. Плаўна развявацца.
Рэюць сцягі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)