ка́ліевы

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. ка́ліевы ка́ліевая ка́ліевае ка́ліевыя
Р. ка́ліевага ка́ліевай
ка́ліевае		 ка́ліевага ка́ліевых
Д. ка́ліеваму ка́ліевай ка́ліеваму ка́ліевым
В. ка́ліевы (неадуш.)
ка́ліевага (адуш.)		 ка́ліевую ка́ліевае ка́ліевыя (неадуш.)
ка́ліевых (адуш.)
Т. ка́ліевым ка́ліевай
ка́ліеваю		 ка́ліевым ка́ліевымі
М. ка́ліевым ка́ліевай ка́ліевым ка́ліевых

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ка́ліевы ка́лиевый

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ка́ліевы, ‑ая, ‑ае.

Тое, што і калійны. Каліевая соль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ка́лій, -ю, м.

Хімічны элемент, мяккі метал серабрыста-белага колеру.

|| прым. ка́ліевы, -ая, -ае і калі́йны, -ая, -ае.

Каліевыя солі.

Калійныя ўгнаенні.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ка́лиевый ка́ліевы;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

potasowy

хім. каліевы

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

артакла́з, ‑у, м.

Каліевы палявы шпат, пародаўтваральны мінерал, якому ўласцівы белы, шэры, ружовы і інш. колеры; шырока выкарыстоўваецца ў шкляной і керамічнай прамысловасці.

[Грэч. orthos — прамы і klasis — разлом.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ГАЛЫ́Н,

комплексныя злучэнні, крышталегідраты двайных сульфатаў саставу M​1M​III(SO4)2∙12H2O ці M​I2SO4 × M2​III(SO4)3∙24H2O (M​I — адназарадны катыён: Na​+, K​+, Rb​+, Cs​+, NH4​+ і інш.; M​III — трохзарадны катыён: Al​3+, Cr​3+, Fe​3+, Ga​3+ і інш.). Існуюць таксама селенатны галын саставу M​IM​III(SeO4)2∙12H2O і т.зв. псеўдагалын, які ўтвараюць двухзарадныя катыёны, напр. FeSO4xAl2(SO4)3∙24H2O.

Вядома некалькі дзесяткаў галынаў. Пры звычайных умовах устойлівыя крышт. рэчывы з вяжучым, кіслым смакам. На ўласцівасці галынаў больш значна ўплывае адназарадны катыён M​+, У галынаў, якія маюць аднолькавы катыён M​3+, у радзе Na, K, NH4, Rb, Cs растваральнасць у вадзе памяншаецца, т-ра плаўлення і тэрмічная ўстойлівасць павялічваюцца (напр., алюманатрыевы галын мае tпл 61 °C, алюмацэзіевы — 117 °C). Пры награванні плавяцца ў крышталізацыйнай вадзе, потым дэгідратуюць у 2 ці некалькі стадый. Прадукт дэгідратацыі — галын бязводны ці палены.

У прыродзе трапляецца алюмакаліевы, алюманатрыевы (мінерал чэрмігіт). Выкарыстоўваюць у асн. алюмініевы галын, хромава-каліевы (гл. Хромавы галын) і жалеза-амоніевы для дублення скуры, праклейвання паперы, як пратраву пры фарбаванні тканін, каагулянты пры водаачыстцы, рэактывы ў фатаграфіі.

І.В.Боднар.

т. 4, с. 475

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)