Калоідныя сістэмы 5/271; 6/276; 8/376
Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
кало́ідны
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
кало́ідны |
кало́ідная |
кало́іднае |
кало́ідныя |
| Р. |
кало́іднага |
кало́іднай
кало́іднае |
кало́іднага |
кало́ідных |
| Д. |
кало́іднаму |
кало́іднай |
кало́іднаму |
кало́ідным |
| В. |
кало́ідны (неадуш.)
кало́іднага (адуш.) |
кало́ідную |
кало́іднае |
кало́ідныя (неадуш.)
кало́ідных (адуш.) |
| Т. |
кало́ідным |
кало́іднай
кало́іднаю |
кало́ідным |
кало́іднымі |
| М. |
кало́ідным |
кало́іднай |
кало́ідным |
кало́ідных |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
міцэ́ла, ‑ы, ж.
Спец.
1. Электрычна зараджаная калаідальная часцінка.
2. толькі мн. (міцэ́лы, ‑цэ́л і ‑цэ́лаў). Вельмі дробныя крышталічныя частачкі, з якіх складаюцца калоідныя рэчывы цела раслін і жывёл.
[Новалац. micella, ад лац. mica — крошка, крупінка.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ліязолі (калоідныя сістэмы) 4/593
Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)
радыекало́іды
(ад радые- + калоіды)
калоідныя сістэмы з дысперснай фазай, утворанай радыеактыўным рэчывам.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
гло́булы
(лац. globulus = шарык)
1) астр. невялікія цёмныя ўтварэнні ўнутры светлых туманнасцей Млечнага шляху;
2) хім. калоідныя часцінкі сферычнай формы або макрамалекулы, згорнутыя ў клубок.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ВАД,
мінерал групы псіламелану, зборная назва зямлістых і сажыстых агрэгатаў аксідаў і гідраксідаў марганцу. Хім. састаў непастаянны: MnO2·nH2O. Часта мае прымесі калію, барыю, медзі, цынку, жалеза і інш. Разнавіднасць ваду — азбалан (да 17% вокіслу кобальту разам з нікелем і меддзю).
Калоідныя, часцей скрытакрышт. ўтварэнні. Шчыльныя і рыхлыя масы, налёты, нацёкі, канкрэцыі. Колер чорны, чорна-карычневы. Цв. 1—4. Шчыльн. 2,8—4,4 г/см³. Гіпергенавы; пашыраны ў прыродзе як прадукт выветрывання розных марганецзмяшчальных мінералаў, трапляецца таксама ў асадкавых утварэннях і адкладах гарачых крыніц. Руда марганцу, кобальту і нікелю.
т. 3, с. 432
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГРЭМ, Грэхем (Graham) Томас (20.12.1805, г. Глазга, Вялікабрытанія — 11.9.1869), англійскі хімік, адзін з заснавальнікаў калоіднай хіміі. Чл. Лонданскага каралеўскага т-ва (1836). Скончыў ун-т у Глазга (1826), дзе і працаваў з 1829 (з 1830 праф.). У 1837—55 у Лонданскім універсітэцкім каледжы, з 1854 дырэктар Манетнага двара. Навук. працы па даследаванні дыфузіі газаў і калоіднай хіміі. Устанавіў, што скорасць дыфузіі газу адваротна прапарцыянальная кораню квадратнаму з яго шчыльнасці (закон Грэма, 1829), а таксама наяўнасць унутр. трэння ў газах. Даказаў многаасноўнасць фосфарных кіслот (1833). Упершыню даследаваў золі (калоідныя сістэмы) і ўвёў тэрмін «калоід». Выявіў з’явы дыялізу і осмасу.
Літ.:
Манолов К. Великие химики: Пер. с болг. Т. 1. 3 изд. М., 1986.
т. 5, с. 492
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)