Кало́дкі

назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, множны лік, множналікавы

мн.
Н. Кало́дкі
Р. Кало́дак
Кало́дкаў
Д. Кало́дкам
В. Кало́дкі
Т. Кало́дкамі
М. Кало́дках

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

кало́дкі, -дак (уст.).

Масіўныя драўляныя кайданы, якія надзявалі раней на ногі, рукі і шыю арыштанта для папярэджання ўцёкаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Кало́дкі, коло́дкэ і колы́ткы ’скураныя нашыўкі на аброці, навочнікі’ (малар., Нар. словатв.). Здаецца, зыходнай формай можна лічыць колыткы; што датычыць формы колодкэ, тут, відаць, недакладны запіс складанай зах.-палес. фанетыкі. Такое меркаванне даказваецца, галоўным чынам, семантычным паказчыкам, паколькі фармальная сувязь з калода 1 ніяк не пацвярджаецца семантычна. У той жа час і фармальная, і семантычная суаднесенасць з каліта, калітка асобых сумненняў не выклікае, але не вельмі ясна, ці быў тут перанос паводле падабенства, ці толькі рэалізацыя «дыфузнага» тэрміна для падыходзячай рэаліі. Параўн. семантыку слова каліта 1 і наст. (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

кало́дка

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. кало́дка кало́дкі
Р. кало́дкі кало́дак
Д. кало́дцы кало́дкам
В. кало́дку кало́дкі
Т. кало́дкай
кало́дкаю		 кало́дкамі
М. кало́дцы кало́дках

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

кало́днік, -а, мн. -і, -аў, м. (уст.).

Арыштант, закаваны ў калодкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

руба́нак, -нка, мн. -нкі, -нкаў, м.

Сталярны інструмент у выглядзе калодкі з шырокім жалезным лязом для стругання.

|| прым. руба́начны, -ая, -ае.

Рубаначнае лязо.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гэ́бель, -бля, мн. -блі, -бляў, м.

Сталярны інструмент у выглядзе калодкі з шырокім лязом для стругання дрэва.

|| памянш. гэ́блік, -а, мн. -і, -аў, м.

|| прым. гэ́бельны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

dyby

мн. калодкі (аковы);

zakuć (wziąć) kogo w dyby — пасадзіць каго ў калодкі

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

кало́дачны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да калодкі. Калодачны матэрыял. Калодачная планка. Калодачная падэшва.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

руба́нак, ‑нка, м.

Сталярны інструмент у выглядзе калодкі з шырокім жалезным лязом для стругання драўніны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)