зені́т

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. зені́т
Р. зені́ту
Д. зені́ту
В. зені́т
Т. зені́там
М. зені́це

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

зені́т, -у, М -ні́це, м.

1. У астраноміі: найвышэйшы пункт нябеснай сферы, які знаходзіцца прама над галавой наглядальніка.

2. перан. Вышэйшая ступень, вяршыня чаго-н. (высок.).

З. славы.

|| прым. зені́тны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

зені́т, -ту м., астр., перен. зени́т

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зені́т, ‑у, М ‑ніце, м.

1. Найвышэйшы пункт неба над галавой наглядальніка. Сонца стаяла ў зеніце, і яго праменн[е] падал[а] проста на .. галовы. Шамякін.

2. перан. Вышэйшая ступень, вяршыня развіцця чаго‑н. Зеніт славы.

[Фр. zénith з араб.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Зеніт 4/562; 7/375, 549 (іл.)

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

ЗЕНІ́Т

(франц. zénith ад араб. земт, літар. шлях, напрамак),

пункт нябеснай сферы, у якім верт. лінія перасякае гэтую сферу над галавой назіральніка.

т. 7, с. 61

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

зені́т м. астр. Zenít m -(e)s, Schéitelpunkt m -(e)s, -e; перан. Gípfelpunkt m;

◊

у зені́це сла́вы auf dem Gípfelpunkt [auf der Höhe] des Rúhmes

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

зені́т

[фр. zénith, ад ар. samt (urrás) = дарога галавы]

1) астр. пункт перасячэння нябеснай сферы з вертыкальнай лініяй, праведзенай уверх ад плоскасці гарызонту (проціл. надзір);

2) перан. вышэйшая ступень, вяршыня развіцця чаго-н. (напр. з. славы).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

Зені́т ’найвышэйшы пункт неба’. З рус. зени́т ’тс’, запазычанага, верагодна, у XVII ст. з лац. zenith < араб. senit, sinit ’кірунак, дарога’. Шанскі, 2, З, 89; Фасмер, 2, 94; Біржакава, 362; Купіна, Формиров., 122; Крукоўскі, Уплыў, 90.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

зені́т

[фр. zénith, ад ар. samt (urrás) = літар. дарога (над галавой)]

1) астр. найвышэйшы ўяўны пункт нябеснай сферы, які знаходзіцца над галавой наглядальніка (напр. сонца ў зеніце);

2) перан. вышэйшая ступень, вяршыня развіцця чаго-н. (напр. з. славы).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)