звярну́ць, звярну́, зве́рнеш, зве́рне; звярні́; зве́рнуты; зак.

1. Памяняць напрамак руху.

З. у завулак.

З. гутарку ўбок (перан.).

2. каго-што. Накіраваць у які-н. бок ад дарогі (каня, машыну і пад.).

З. машыну з дарогі.

3. каго-што. Варочаючы, зрушыць з месца (разм.).

З. вялікі камень.

Горы з. (перан.: зрабіць вельмі многа).

4. што. Пералажыць, зваліць (віну, правіннасць і пад.) на другога (разм.).

З. усё на невінаватага.

5. што. Схіліць, павярнуць набок, убок (разм.).

З. галаву набок.

6. што. Неакуратна скідаць, зваліць у адно месца многія прадметы (разм.).

З. усё ў кучу.

◊

Звярнуць на сябе ўвагу — вызначыцца чым-н., зацікавіць сабой.

Звярнуць увагу каго на каго-што — паказаць каму-н. на каго-, што-н., прымусіць заўважыць.

Звярнуць увагу на каго-што — заўважыць каго-, што-н., зацікавіцца кім-, чым-н., улічыць што-н.

|| незак. звярта́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 5 знач.), зваро́чваць, -аю, -аеш, -ае (да 1—4 і 6 знач.) і зварача́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 1—5 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

звярну́ць

дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. звярну́ зве́рнем
2-я ас. зве́рнеш зве́рнеце
3-я ас. зве́рне зве́рнуць
Прошлы час
м. звярну́ў звярну́лі
ж. звярну́ла
н. звярну́ла
Загадны лад
2-я ас. звярні́ звярні́це
Дзеепрыслоўе
прош. час звярну́ўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

звярну́ць сов.

1. (повернуть в сторону) сверну́ть, свороти́ть; завороти́ть;

2. (изменить положение) сверну́ть; свороти́ть;

з. ка́мень — сверну́ть (свороти́ть) ка́мень;

3. разг. (выбросить) свали́ть;

з. воз пяску́ — свали́ть воз песка́;

4. разг. (беспорядочно сбросить в одно место) свали́ть;

з. усё ў ку́чу — свали́ть всё в ку́чу;

5. разг. (вывихнуть) сверну́ть;

з. шы́ю — сверну́ть ше́ю;

6. (внимание) обрати́ть; (взгляд) устреми́ть;

з. на сябе́ ўва́гу — обрати́ть на себя́ внима́ние;

◊ го́ры з. — го́ры свороти́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

звярну́ць, звярну, звернеш, зверне; зак., каго-што і без дап.

1. без дап. Сысці або з’ехаць з дарогі, мяняючы напрамак руху. Валодзя пайшоў налева, Сяргей — прама, а Міша звярнуў направа. Курто. Каб не ісці вуліцай, дзе — яна ведала — яе будуць сустракаць і распытваць, Таццяна звярнула са шляху на сцежку і пайшла гародамі. Шамякін. // Змяніць напрамак (пра дарогу, сцежку і пад.). А грэбля крывая, Як той паясок, То зверне направа, То зверне набок. Бядуля. // Перайшоўшы якую‑н. мяжу, павярнуць на другую пару сутак (пра нябесныя свяцілы). На чыстым небе сонца даўно звярнула з паўдня. Алешка.

2. каго-што. Накіраваць у які‑н. бок ад дарогі (каня, машыну і пад.). Звярнуць машыну з дарогі. □ Звярнуў [мужык] каня ў лес, прывязаў да дрэва. Якімовіч. / у перан. ужыв. І ніхто цябе не зверне Са шляхоў прасторных. Купала.

3. Разм. Варочаючы, зрушыць з месца або скінуць што‑н. цяжкае. Звярнуць камень з дарогі. Звярнуць воз пяску. // Ударам, штуршком збіць набок, паваліць. Машына звярнула слуп.

4. перан. Перавесці гаворку, думкі і пад. на іншы прадмет, тэму. Сэрца з сэрцам гаварыла Цеплынёю шчырых слоў, Пачалі пра лён гаворку, А звярнулі на любоў. Русак. І ў вагоне ўжо зноў гутарку звярнулі на коласаўскіх Сцёпку і Алёнку. Васілевіч.

5. Разм. Пералажыць, зваліць (віну, правіннасць і пад.) на другога. Я расказаў Беразняку ўсё па парадку: як Усцім прывёз у млын субар, як яны з Леўкам укралі два мяхі і ўсё звярнулі на бацьку. Сабаленка.

6. Аддаць назад, вярнуць што‑н. узятае. Тут жа ляжыць і адозва акупацыйнай польскай улады да абшарнікаў, каб яны варочаліся і займалі свае «законныя» маёнткі і сядзібы, а сяляне каб звярнулі ім розны набытак, забраны імі ў часе рэвалюцыі і ўлады Саветаў. Колас.

7. Разм. Схіліць, павярнуць набок, убок. Звярнуць галаву набок. / у безас. ужыв. — Табе ж цяжка рукі завярнуць, каб табе.. яндоўку тваю на патыліцу звярнула. Крапіва.

8. Разм. Неакуратна скідаць, зваліць у адно месца многія прадметы. Звярнуць дровы ў кучу.

•••

Звярнуць горы — выканаць вялікую, цяжкую работу.

Звярнуць на сябе ўвагу — вызначыцца чым‑н., зацікавіць сабой.

Звярнуць увагу каго на каго-што — паказаць каму‑н. на каго‑, што‑н., прымусіць заўважыць.

Звярнуць увагу на каго-што — заўважыць каго‑, што‑н., зацікавіцца кім‑, чым‑н., улічыць што‑н.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

звярну́ць

1. (убок) éinbiegen* vi (s); ábbiegen* vi (s);

звярну́ць у заву́лак in éine Nébenstraße [Gásse] éinbiegen*;

2. разм. (зрушыць, скінуць што-н цяжкае) wégwälzen vt, herúnterwälzen vt;

3. (пералажыць віну на другога) j-m die Schuld in die Schúhe schíeben*;

4. (нядбайна скінуць у адно месца) zusámmenwerfen* vt; áufhäufen vt;

5. (аддаць назад) ábgeben* vt, zurückgeben* vt;

6.:

звярну́ць чыю-н ува́гу на каго-н., на што-н. j-n áufmerksam auf j-n, auf etw. (A) máchen; die Áufmerksamkeit auf j-n, auf etw. (A) ríchten, sein Áugenmerk auf j-n, auf etw. (A) ríchten; etw. beáchten, auf etw. áchten;

◊

звярну́ць шы́ю разм. das Geníck [den Hals] bréchen*; den Hals úmdrehen

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

зварача́ць гл. звярнуць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

зваро́чваць гл. звярнуць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

зве́рнены разг. сва́ленный; см. звярну́ць 3, 4

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

свороти́ть сов., в разн. знач., разг. звярну́ць, мног. пазваро́чваць;

свороти́ть большо́й ка́мень звярну́ць вялі́кі ка́мень;

свороти́ть с доро́ги звярну́ць з даро́гі;

свороти́ть разгово́р с одного́ предме́та на друго́й звярну́ць гаво́рку з аднаго́ прадме́та на другі́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

напака́з, прысл.

1. Для агульнага агляду.

Выставіць тавары н.

2. 3 мэтай звярнуць увагу, для выгляду.

Рабіць усё толькі н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)