звяза́ць, звяжу́, звя́жаш, звя́жа; звяжы́; звя́заны; зак.

1. гл. вязаць.

2. што. Завязваючы, злучыць адно з адным.

З. канцы вяровак.

З. платы.

З. сноп.

Двух слоў не звяжа (перан.: дрэнна перадае свае думкі).

3. каго-што. Злучыць, устанавіць сувязь, зносіны, блізкасць, агульнасць паміж кім-, чым-н.

З. партызан з падполлем.

З. свой лёс з кім-н. Сябры звязаны на ўсё жыццё.

З. вёску тэлефоннай сувяззю з райцэнтрам.

4. толькі дзеепрым. зал. прош., з чым. Пра дзеянне, якое цягне за сабой што-н., звязана з чым-н.

Паездка звязана са значнымі расходамі.

5. толькі дзеепрым. зал. прош., з кім-чым. Пра тое, што з’яўляецца блізкім каму-, чаму-н., непасрэдна адносіцца да каго-, чаго-н.

Беражом усё, што звязана з яго памяццю.

Асабістыя інтарэсы звязаны з грамадскімі.

6. што з чым. Устанавіць, адкрыць сувязі, залежнасць паміж чым-н.

З. адну з’яву з другой.

7. каго-што. Пазбавіць свабоды дзеянняў, дзейнасці, абмежаваць чым-н.

З. каго-н. па руках і нагах (пазбавіць свабоды ўчынкаў). З. ініцыятыву мас.

З. сябе абяцаннем.

8. што. Змацаваць вяжучым рэчывам ці пры дапамозе рубкі (спец.).

З. гальку вапнай.

З. кроквы.

|| незак. звя́зваць, -аю, -аеш, -ае (да 2, 3, 6—8 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

звяза́ць сов.

1. в разн. знач. связа́ть; (сделать посредством вязания — ещё) вы́вязать;

з. канцы́ вяро́ўкі — связа́ть концы́ верёвки;

з. каго́-не́будзь — связа́ть кого́-л.;

з. абяца́ннем — связа́ть обеща́нием;

з. адну́ з’я́ву з друго́й — связа́ть одно́ явле́ние с други́м;

з. панчо́ху — связа́ть (вы́вязать) чуло́к;

з. кро́квы — плотн. связа́ть стропи́ла;

2. охот. состру́нить;

3. спец. (плоты) сча́лить; (брёвна) сплоти́ть;

◊ з. за чубы́ — страви́ть;

з. сабе́ ру́кі — связа́ть себе́ ру́ки;

двух слоў не звя́жа — двух слов не свя́жет;

сказа́ў як ~за́ў — сказа́л как связа́л

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

звяза́ць, звяжу, звяжаш, звяжа; зак., каго-што.

1. Змацаваць, злучыць канцы чаго‑н., завязаўшы вузлом або прывязаўшы адзін да аднаго. Ды зрабілі хлопцы з толкам, абышлася без вяроўкі: паяскі свае сабралі, у адзін усе звязалі. Дубоўка. Кажуць, нехта спрабаваў змераць .. глыбіню [вадаёма], чацвёра лейцаў звязаў, ды так і не дастаў да дна нават ля берага. Шашкоў.

2. Змацаваць якія‑н. прадметы, перавязаўшы або абвязаўшы іх чым‑н.; перавязаўшы, злучыць у што‑н. Звязаць сноп. Звязаць венік. □ З вялікай вадой трэба было ўправіцца звязаць плыты і адагнаць іх на Вілію, а там у Вільню ці далей... С. Александровіч. // Сабраўшы разам, увязаць у што‑н. [Лёдзя] звязала сваю вопратку ў клуначак, перадала маці, пацалавалася з ёю і ступіла за страшныя дзверы. Карпаў.

3. Спец. Змацаваць (часткі, дэталі чаго‑н.) вяжучым рэчывам або пры дапамозе рубкі. Звязаць гальку вапнай. Звязаць кроквы.

4. Прывязаць адну да другой рукі, ногі, пазбавіўшы каго‑н. свабоды рухаў. Ліда адшпіліла ад сукенкі свой пояс, і Данька звязаў ім Ляксею на спіне рукі. Ермаловіч. // перан. Пазбавіць магчымасці свабодна дзейнічаць; паставіць у залежнасць ад каго‑, чаго‑н. Звязаць чыю‑н. ініцыятыву. Звязаць сябе сям’ёй.

5. Наладзіць зносіны паміж чым‑н. з дапамогай сродкаў сувязі або дарог. Звязаць вёску тэлефоннай сувяззю з райцэнтрам. □ Мы цуды стваралі: раскінулі стужкі наўкол магістраляў, было ў нас багата і хлеба, і сталі. Мы Волгу з Масквою навекі звязалі... Машара. // З’явіцца, стаць сродкам сувязі паміж чым‑н. Ленінскі праспект звязаў сістэму цэнтральных плошчаў з плошчай ля Дома ўрада. Карпаў.

6. Наладзіць сувязь каму‑н. з кім‑, чым‑н. Мяне звязалі з адным нашым чалавекам, падпольшчыкам, які жыў у невялікім чыгуначным гарадку. Навуменка. — Звяжыце мяне з партызанамі. Мне трэба перадаць ім важную вестку, трэба папярэдзіць іх, — нарэшце выказала сваю просьбу Галіна Якаўлеўна. Шахавец. // Цесна аб’яднаць, стварыць з кім‑н. што‑н. агульнае. Звязала.. [Авяліна] свой лёс з панам Булыгам, кажуць, па разліку. Бажко.

7. Аб’яднаць чым‑н. у адно цэлае. Звязаць навелы адзіным сюжэтам. // з чым. Спалучыць як часткі аднаго цэлага. Звязаць асабістыя інтарэсы з грамадскімі. Звязаць навуку з практыкай.

8. Паставіць у якую‑н. залежнасць ад чаго‑н., у якія‑н. адносіны да чаго‑н. Звязаць развіццё вытворчасці з патрэбамі спажывання. // перан. Аб’яднаць у думках, вызначыць якую‑н. залежнасць паміж адным і другім. [Нічыпара] прызначылі загадчыкам млына. Гэтае павышэнне Нічыпар звязаў з заметкай у газеце. Асіпенка.

9. Зрабіць што‑н. вязаннем. Звязаць рукавіцы. Звязаць панчохі.

10. У хіміі — вывесці са свабоднага стану. Звязаць свабодны азот атмасферы.

•••

Двух слоў не звяжа — пра таго, хто не ўмее прыгожа, звязна гаварыць, выказваць свае думкі.

Звязаць па руках і нагах каго; звязаць рукі каму — пазбавіць магчымасці дзейнічаць свабодна.

Звязаць сябе вузамі Гіменея — уступіць у шлюб.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

звяза́ць

1. (змацаваць) bínden* vt, zusámmenbinden* vt;

звяза́ць у ву́зел etw. bündeln, etw. zu éinem Bündel schnüren [zusámmenbinden*];

2. (наладзіць сувязь) verbínden* vt, verknüpfen vt, in Verbíndung sétzen;

3. (зрабіць што-н вязаннем) strícken vt

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

вяза́ць, вяжу́, вя́жаш, вя́жа; вяжы́; вя́заны; незак.

1. што. Закручваючы жгутом, вяроўкай, сцягваць.

В. снапы.

2. каго. Сцягваць каму-н. вяроўкай, рэменем рукі, ногі, пазбаўляючы магчымасці рухацца.

В. разбойніка.

3. што і без дап. Плесці кручком, пруткамі або на машыне з якога-н. матэрыялу.

В. карункі.

В. панчохі.

4. што. Змацоўваць чым-н. (спец.).

В. цагліны цэментам.

В. бярвенне.

5. звычайна безас. Выклікаць вяжучае адчуванне.

Вяжа ў роце ад кіслага.

Танін вяжа.

|| зак. звяза́ць, звяжу́, звя́жаш, звя́жа; звяжы́; звя́заны (да 1—4 знач.).

|| наз. вя́зка, -і, ДМ -зцы, ж. (да 1, 3 і 4 знач.) і вяза́нне, -я, н. (да 1 і 3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

пазвя́зваць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак.

1. што. Звязаць, змацаваць усё, многае.

П. вяроўкі.

2. каго-што. Перавязаць, звязаць чым-н. усё, многае або ўсіх, многіх.

П. рукі бандытам.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

злыга́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; зак., каго-што.

1. Знізаць, звязаць.

З. стаеннікаў.

2. перан. Злучыць, звязаць.

Ходзяць, нібы чорт іх злыгаў.

|| незак. злы́гваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. злы́гванне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

вы́вязать сов., разг. звяза́ць, вы́вязаць, зрабі́ць;

вы́вязать чуло́к звяза́ць (вы́вязаць, зрабі́ць) панчо́ху.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

связа́ть сов.

1. прям., перен. звяза́ць, мног. пазвя́зваць;

связа́ть концы́ верёвки звяза́ць (пазвя́зваць) канцы́ вяро́ўкі;

связа́ть кого́-л. обеща́нием звяза́ць каго́-не́будзь абяца́ннем;

связа́ть одно́ явле́ние с други́м звяза́ць адну́ з’я́ву з друго́й;

связа́ть стропи́ла плотн. звяза́ць кро́квы;

2. (изготовить вязкой) звяза́ць, мног. пазвя́зваць, зрабі́ць, мног. парабі́ць;

связа́ть чуло́к звяза́ць (зрабі́ць) панчо́ху;

◊

связа́ть (кого-л.) по рука́м и нога́м звяза́ць (каго-небудзь) па рука́х і нага́х;

связа́ть себе́ ру́ки звяза́ць сабе́ ру́кі;

он двух слов не мо́жет связа́ть ён двух слоў не мо́жа звяза́ць;

связа́ть концы́ с конца́ми звяза́ць канцы́ з канца́мі.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

сча́лить сов., спец. звяза́ць, мног. пазвя́зваць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)