збіра́ць гл. сабраць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

збіра́ць

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. збіра́ю збіра́ем
2-я ас. збіра́еш збіра́еце
3-я ас. збіра́е збіра́юць
Прошлы час
м. збіра́ў збіра́лі
ж. збіра́ла
н. збіра́ла
Загадны лад
2-я ас. збіра́й збіра́йце
Дзеепрыслоўе
цяп. час збіра́ючы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

збіра́ць несов.

1. в разн. знач. собира́ть; (в одном месте — ещё) сосредото́чивать; (организовывать — ещё) скола́чивать; (требовать — ещё) взы́скивать; взима́ть; (в дорогу — ещё) снаряжа́ть; (рассыпавшееся на полу — ещё) подбира́ть;

2. (деньги, материалы и т.п.) копи́ть, ска́пливать, сберега́ть, прика́пливать, нака́пливать;

3. (урожай) убира́ть, собира́ть;

4. снима́ть;

1-4 см. сабра́ць;

◊ хоць іго́лкі збіра́й — хоть иго́лки собира́й;

з. кускі́ — собира́ть куски́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

збіра́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

1. Незак. да сабраць.

2. Займацца збіральніцтвам. Збіраць калекцыю. Збіраць гербарый. Утыль збірае нарыхтоўшчык. □ З рання да змяркання Пчолка залатая Лётае па кветках Ды мядок збірае. Журба. Дзядзька Марцін ведаў лес добра, у лесе гадаваўся, жывёлу пасвіў, грыбы збіраў. Колас.

•••

Збіраць вяршкі — забіраць самае лепшае.

Збіраць кускі (кавалкі) — прасіць міласціну.

Хоць іголкі збірай — а) відно, светла. На вуліцы хоць іголкі збірай. Скрыган; б) відны, светлы. Ноч была светлая, месячная. Пра такія ночы кажуць: хоць іголкі збірай. Курто.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

збіра́ць

1. sámmeln vt; áufheben* vt, áufsammeln vt (з зямлі);

2. (ягады і г. д.) pflücken vt, sámmeln vt; lésen vt;

збіра́ць ураджа́й érnten vt, die Érnte éinbringen*;

3. (скапіць) ánsammeln vt, áufhäufen vt;

4. (карціны) sámmeln vt;

5. (весткі і г. д.) sámmeln vt, (Informatiónen) éinholen, (Erkúndigungen) éinziehen*;

6. (каго-н.) versámmeln vt; zusámmenrufen* vt, éinberufen* vt (склікаць); veréinigen vt (злучыць);

7. тэх. (машыну і г. д.) montíeren vt, zusámmenbauen vt;

8. разм. (сабраць) fértig máchen (куды-н. für A);

збіра́ць у даро́гу réisefertig máchen;

9. (зрабіць зборкі) ráffen vt, in Fálten légen;

◊

збіра́ць апо́шнія сі́лы séine [die] létzten Kräfte zusámmennehmen*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

сабра́ць, збяру́, збярэ́ш, збярэ́; збяро́м, збераце́, збяру́ць; збяры́; сабра́ны; зак.

1. каго-што. Сканцэнтраваць у адным месцы, запрасіўшы або прымусіўшы прыехаць, прыйсці куды-н.

С. студэнтаў.

2. што і чаго. Назапасіць дзе-н., паступова збіраючы, адшукваючы.

С. многа значкоў.

С. грошы на мэблю.

3. што. Размясціць блізка адно ля аднаго; злучыць што-н.

С. кветкі ў букет.

4. што. Зняць пасля паспявання ўраджай.

С. ягады з кустоў парэчак.

С. добры ўраджай пшаніцы.

5. што і чаго. Пазбіраць, падбіраючы з зямлі рассыпанае, раскіданае; прывесці ў парадак.

С. шчаўя ў суп.

С. бульбу пасля бараны.

С. інструмент са стала.

6. што. Узяўшы з розных крыніц, сканцэнтраваць, змясціць у адным месцы.

С. звесткі.

С. прапановы і заўвагі.

7. што. Пры галасаванні атрымаць пэўную колькасць галасоў за сябе, за сваю кандыдатуру.

С. большасць галасоў.

8. што. Склаўшы ў адно месца. падрыхтаваць, нагатаваць.

С. сумку ў дарогу.

9. каго (што). Падрыхтаваць у дарогу таго, хто ад’язджае.

С. сына ў паездку.

10. што. Злучыўшы асобныя часткі, дэталі. атрымаць што-н. цэлае.

С. матацыкл.

С. будзільнік.

11. перан., што. Мабілізаваць свае сілы, волю, энергію і пад., прывесці сябе ў актыўны стан.

С. волю.

12. што і без дап. Зрабіць зборкі на чым-н.

С. сукенку ў поясе.

13. што. Паставіць, прыгатаваць на стол усё неабходнае для яды.

Тое-сёе можна с. на стол.

С. абед.

|| незак. збіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. збор, -у, м. і збіра́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

мана́ткі, -аў (разм.).

Дробныя рэчы, пажыткі.

Збіраць свае м.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

каме́нне, -я, н., зб.

Камяні.

Збіраць к. ў кучы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

собира́ть несов., в разн. знач. збіра́ць; (подавать на стол — ещё) гатава́ць, падава́ць;

собира́ть грибы́ збіра́ць грыбы́;

собира́ть урожа́й збіра́ць ураджа́й;

собира́ть во́йско уст. збіра́ць во́йска;

собира́ть све́дения збіра́ць зве́сткі;

собира́ть маши́ну збіра́ць машы́ну;

собира́ть дете́й в доро́гу збіра́ць дзяце́й у даро́гу;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зёлкі, -лак, адз. зёлка, -і, ДМ -лцы, ж.

Лекавыя травы.

Збіраць з.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)