зацё́н

‘знахар, шаптун; замова; зародак’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. зацё́н зацё́ны
Р. зацё́на зацё́наў
Д. зацё́ну зацё́нам
В. зацё́н зацё́ны
Т. зацё́нам зацё́намі
М. зацё́не зацё́нах

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

зацё́н

‘знахар, шаптун; замова; зародак’

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. зацё́н зацё́ны
Р. зацё́на зацё́наў
Д. зацё́ну зацё́нам
В. зацё́на зацё́наў
Т. зацё́нам зацё́намі
М. зацё́не зацё́нах

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

зацён Цяністае месца; засень (Крыч., Слаўг., Стаўбц., Чэр.).

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

Наці́нка ’прымус да яды і работы’ (Нік., Оч.), ’зацён, нораў (у каня)’ (Бяльк.), сюды ж націна́ць ’настойваць’ (Сл. ПЗБ). Да цяць, тну, параўн. аця́цца ’згубіць жаданне есці’ (гл.), заці́н ’прымус’, заці́нлівы ’наравісты’ (Гарэц., Сцяц.), затну́цца ’занатурыцца’ (Сцяц.), заця́ты ’ўпарты’ і інш.; развіццё семантыкі ад ’рэзаць, біць’ да ’стаць упартым’ або ’пераадолець упартасць’ звязана, відаць, з архаічным спосабам уздзеяння на аб’екты, што характарызуюцца незвычайнымі паводзінамі, параўн. палес. зацінаць ’заткнуўшы нож у дрэва, чараваць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

за́сень

1. Зацененае, цяністае месца пад каронамі дрэў (БРС). Тое ж за́сьва, за́цемак, за́сценне (Слаўг.), за́цень (БРС), за́цён (Стаўбц.), засіна (Віц. Нік. 1895), за́сцень (Нас.).

2. Цень (Беш. Касп.). Тое ж за́сінка (Сен. Касп.), зацяня́нне (Слаўг.).

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)