запрэ́гчы, -прагу́, -пражэ́ш, -пражэ́; -пражо́м, -пражаце́, -прагу́ць; -ро́г, -рэ́гла; -ражы́; -рэ́жаны; зак., каго-што.

1. Вупражжу злучыць з павозкай для цягі.

З. каня ў калёсы.

2. перан. Нагрузіць цяжкай работай (разм.).

|| незак. запрага́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| звар. запрэ́гчыся, -рагу́ся, -ражэ́шся, -ражэ́цца; -ражо́мся, -ражаце́ся, -рагу́цца; -ро́гся, -рэ́глася; -ражы́ся (разм.).

З. ў работу (перан.: узяцца за цяжкую працяглую працу); незак. запрага́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

запрэ́гчы

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. запрагу́ запражо́м
2-я ас. запражэ́ш запражаце́
3-я ас. запражэ́ запрагу́ць
Прошлы час
м. запро́г запрэ́глі
ж. запрэ́гла
н. запрэ́гла
Загадны лад
2-я ас. запражы́ запражы́це
Дзеепрыслоўе
прош. час запро́гшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

запрэ́гчы сов.

1. впрячь, запря́чь; заложи́ть;

з. каня́ — впрячь (запря́чь, заложи́ть) ло́шадь;

з. экіпа́ж — заложи́ть (запря́чь) экипа́ж;

2. перен., разг. запря́чь, впрячь;

з. ў рабо́ту — запря́чь (впрячь) в рабо́ту

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

запрэ́гчы, ‑прагу, ‑пражэш, ‑пражэ; ‑пражом, ‑пражаце, ‑прагуць; пр. запрог, ‑прагла і ‑прагла, ‑прагла і ‑прагло; заг. запражы; зак., каго-што.

1. Вупражжу злучыць (запражную жывёліну) з калёсамі, санямі і пад.; упрэгчы. На другі дзень на захадзе сонца запрог дзядзька Марцін чорнага коніка.., каб завезці пляменніка на станцыю. Колас. Загадаў пан запрэгчы тройку коней, сеў з фурманам і памчаўся даганяць мужыка. Якімовіч. / Пра калёсы, сані і пад. Зараз жа загадаў [пан] запрэгчы брычку і разам з аканомам паехаў у Сячанку... Чарот.

2. перан. Разм. Нагрузіць цяжкай работай, прымусіць многа працаваць. Запрэгчы ў работу. □ Маці нашай не заставалася нічога іншага, як запрэгчы ў гаспадарку мяне. Брыль.

•••

Запрэгчы ў аглоблі (у хамут) — узяўшы над сваю ўладу, прымусіць працаваць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

запрэ́гчы

1. nspannen vt, inspannen vt, nschirren vt;

запрэ́гчы каня́ ў калёсы das Pferd an [vor] den Wgen spnnen, das Pferd inspannen [nschirren];

2. перан. разм. (нагрузіць работай каго-н.) j-n inspannen; j-m ine rbeit ufhalsen

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

запрага́цца гл. запрэгчы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

запрага́ць гл. запрэгчы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пазапрага́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., каго-што.

Запрэгчы ўсіх, многіх.

П. коней.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

калёсы, -лёс.

Конная чатырохколая гаспадарчая павозка.

Запрэгчы каня ў к.

|| прым. калёсны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

запрага́ць гл. запрэгчы

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)