ды́баць, ды́баю, ды́баеш, ды́бае; незак. (разм.).

Ісці мернай ступою.

Уладзік дыбаў за бабуляй.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ды́баць

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. ды́баю ды́баем
2-я ас. ды́баеш ды́баеце
3-я ас. ды́бае ды́баюць
Прошлы час
м. ды́баў ды́балі
ж. ды́бала
н. ды́бала
Загадны лад
2-я ас. ды́бай ды́байце
Дзеепрыслоўе
цяп. час ды́баючы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ды́баць несов., разг. идти́, шага́ть;

буслы́ ~баюць па бе́разеа́исты шага́ют по бе́регу;

блі́зка віда́ць, ды далёка дыба́цьпосл. глаза́м ви́дно, да нога́м оби́дно

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ды́баць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Разм. Ісці размерна і важна або нязграбна. Наперадзе шпарка бег Віктар, ззаду дыбаў Мірон. Маўр. Буслы дыбаюць па беразе Расянкі. Асіпенка. Паперадзе Пятро Анісімавіч, цётка Лісавета, за імі смешна дыбае босымі.. ножкамі Уладзік. Сачанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ды́баць разм (gemssenen Schrttes) ghen* vi (s);

нязгра́бна ды́баць ngeschickt ghen*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Ды́ба́ць ’чыкільгаць, ісці’ (БРС, Нас.), ’павольна ісці’ (Касп., Бяльк., Сл. паўн.-зах., Жд. 2). Рус. ды́ба́ть, укр. ди́бати, польск. dybać ’падпільноўваць; падкрадвацца’, славац. dibať, серб.-харв. dibati ’хістацца, гайдацца’ і г. д. Прасл. *dybati (агляд форм і семантыкі ў Трубачова, Эт. сл., 5, 197–198). У аснове ляжыць тэарэтычная база *dъb‑ (< *dŭbo‑), якую параўноўваюць з герм. *tuppa‑ ’пучок валасоў, каса’; матывацыю гл. у Трубачова, там жа. Форма *dybati — ступень падаўжэння. Гл. яшчэ Фасмер, 1, 557. Аддзеяслоўным прасл. утварэннем з’яўляецца *dyba (з рознымі значэннямі; агляд гл. у Трубачова, там жа, 197); сюды адносіцца і бел. ды́бы ’хадулі; доўгія ногі’, ды́ба ’прылада катавання’ (БРС), ’слуп у студні, на якім вісіць крук для выцягвання вядра з вадой’ (Касп.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

дэ́баць

‘ісці, дыбаць

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. дэ́баю дэ́баем
2-я ас. дэ́баеш дэ́баеце
3-я ас. дэ́бае дэ́баюць
Прошлы час
м. дэ́баў дэ́балі
ж. дэ́бала
н. дэ́бала
Загадны лад
2-я ас. дэ́бай дэ́байце
Дзеепрыслоўе
цяп. час дэ́баючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

зады́баць 1, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

Разм. Ідучы, дыбаючы, апынуцца дзе‑н. Далёка завываў.

зады́баць 2, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

Разм. Пачаць дыбаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Дэ́баць ’ісці, дыбаць’ (Сцяц., Бяльк.). Дыялектная форма (змена ы > э) дзеяслова ды́баць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

дыб, дыб-ды́б, выкл.

у знач. вык. Ужываецца ў значэнні дзеяслова дыбаць. І [в]от ідуць сабе: сакратар — топ-топ па гразі, а крамнік — дыб-дыб, як певень. Мурашка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)