ды́бам

прыслоўе

станоўч. выш. найвыш.
ды́бам - -

Крыніцы: piskunou2012, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ды́бам, прысл.

Падняўшыся ўверх; тарчма, старчаком. Сняцца аглухшыя рыбы, Стогны у далях марскіх, Сняцца узнятыя дыбам Хвалі ад выбухаў іх [мін]. Танк.

•••

Валасы (сталі, становяцца) дыбам гл. волас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ды́бам гл дyбам

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

ду́бам, ды́бам прысл, разм:

станаві́цца ду́бам тс перан sich bäumen, sich auf die Hínterbéine stéllen;

конь станаві́ўся ду́бам das Pferd stéllte sich auf die Hínterbéine;

у мяне́ валасы́ ста́лі ду́бам mir sträubten sich die Háare, die Háare stánden mir zu Bérge

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

ашчаці́ніць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ніць; -нены; зак., што.

Паставіць дыбам шчацінне, хіб; выставіць якія-н. вострыя прадметы.

|| незак. ашчаці́ньваць, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ды́ба

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. ды́ба ды́бы
Р. ды́бы ды́б
Д. ды́бе ды́бам
В. ды́бу ды́бы
Т. ды́бай
ды́баю		 ды́бамі
М. ды́бе ды́бах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ды́барам, прысл.

Разм. Тое, што і дыбам.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ды́біць, ‑блю, ‑біш, ‑біць; незак., каго-што.

Узнімаць дыбам. Сіберны вецер барабаніў голлем, дыбіў пер’е маўклівых варон. Ракітны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Ду́ба, ду́бам, дубка́ ’дыбам’ (БРС). Параўн. рус. ду́ба стоять, укр. ду́бом, ду́ба ’дыбам’, чэш. dubkem, славац. dubkom (агляд форм у Трубачова, Эт. сл., 5, 145; праформа *dubъ, *dubъkъ, але семантычнай матывацыі няма). Фасмер (1, 549) прыводзіць рус. дыял. ду́бью ’дыбам’, укр. ду́бом стати, польск. dębem stać, чэш. dubkem і звязвае гэтыя лексемы з дуб (параўноўваючы з ням. sich bäumend ’устаючы на дыбы’, да Baum ’дрэва’).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ду́бам, прысл.

Разм. Дыбам, дубка. Конь спачатку не хацеў насіць чалавека на сваёй спіне, іржаў, брыкаўся, наравіўся, дубам станавіўся. Бядуля.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)