дуда́, -ы́, ДМ дудзе́, мн. ду́ды і (з ліч. 2, 3, 4) дуды́, дуд, ж.

Беларускі духавы народны музычны інструмент з дзвюх і больш трубак, устаўленых у скураны мяшок, які надзімаецца праз трубку.

Іграць на дудзе.

Араць — не ў дуду іграць (з нар.).

◊

Дзьмуць у сваю дуду (разм., неадабр.) — настойваць на сваім.

І дуды вобземлю (разм.) — аб канчатковай развязцы чаго-н.

|| прым. ду́дачны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Дуда́

назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз.
Н. Дуда́
Р. Дуды́
Д. Дудзе́
В. Дуду́
Т. Дудо́й
Дудо́ю
М. Дудзе́

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

дуда́

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. дуда́ ду́ды
дуды́
Р. дуды́ ду́д
Д. дудзе́ ду́дам
В. дуду́ ду́ды
дуды́
Т. дудо́й
дудо́ю		 ду́дамі
М. дудзе́ ду́дах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

дуда́ дуда́, -ды́ ж.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дуда́ ж. дуда́, волы́нка;

◊ дзьмуць — у сваю́ дуду́ гнуть своё;

і ду́ды во́бземлю — и де́ло с концо́м;

як дуду́ надзьму́ць, так д. і ігра́е — посл. куда́ ве́тер ду́ет

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дуда́, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.

Народны духавы музычны інструмент з дзвюх і больш трубак, устаўленых у скураны мяшок або пузыр, які надзімаецца праз трубку; валынка. Іграць на дудзе. □ Без музыкі, без дуды ходзяць ногі не туды. З нар.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дуда

т. 6, с. 252

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

дуда́ ж (інструмент) Dúdelsack m -(e)s, -säcke, Sáckpfeife f -, -n;

зайгра́ць на дудзе́ den Dúdelsack zum Klíngen bríngen*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

дуда

Том: 9, старонка: 97.

img/09/09-097_0591_Дуда.jpg

Гістарычны слоўнік беларускай мовы (1982–2017)

Дуда́ ’дуда, дудка’ (БРС, Нас., Касп., Шат., Сл. паўн.-зах.). *Duda, *dudъka вядома ва ўсіх слав. мовах (агляд форм гл. у Трубачова, Эт. сл., 5, 146) і з’яўляецца старым утварэннем гукапераймальнага характару. Сюды адносяцца і дзеясловы *dudati, *dudeti (у тым ліку і бел. дудзець), *duditi (параўн. і бел. дудзіць), якія маюць прасл. характар (гл. у Трубачова, там жа, 147). Таксама прасл. словам можна лічыць і *dudarь (параўн. і бел. дуда́р). Магчыма, сюды адносіцца і бел. ду́ды ’жарты, падман’ (Нас.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)