дзяржа́ўны, -ая, -ае.

1. гл. дзяржава.

2. Здольны мысліць і дзейнічаць шырока і мудра, у маштабах усёй дзяржавы.

Д. дзеяч.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

дзяржа́ўны

1. госуда́рственный;

дз. лад — госуда́рственный строй;

дз. дзе́яч — госуда́рственный де́ятель;

~ная та́йна — госуда́рственная та́йна;

2. уст. (обладающий верховной властью) держа́вный;

○ дз. гімн — госуда́рственный гимн;

дз. герб — госуда́рственный герб;

~нае пра́ва — госуда́рственное пра́во;

дз. крэды́т — госуда́рственный креди́т;

~ныя экза́мены — госуда́рственные экза́мены;

дз. дэпарта́мент — госуда́рственный департа́мент;

дз. арбітра́ж — госуда́рственный арбитра́ж;

~ная маёмасць — госуда́рственное иму́щество

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

дзяржа́ўны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да дзяржавы, належыць ёй. Дзяржаўны лад. Дзяржаўны герб. Дзяржаўная мова. Дзяржаўная граніца. Дзяржаўны запаведнік. // Здольны аказаць уплыў на ход справы ў дзяржаве. [Верамейчык] павінен вырашаць задачу дзяржаўнай важнасці — знайсці магчымасць рэзкага ўздыму ўраджаю за адзін год. Дуброўскі. // Звязаны з кіраваннем дзяржавай. Дзяржаўны дзеяч. □ Кацярына .. — сапраўды дзяржаўны чалавек, чалавек шырокіх палітычных гарызонтаў, бязмежна адданы непераможнай справе партыі, справе камунізма. Бярозкін.

•••

Дзяржаўнае права гл. права.

Дзяржаўны крэдыт гл. крэдыт.

Дзяржаўным экзамены гл. экзамен.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дзяржа́ўны Staats-, stáatlich;

дзяржа́ўная ўла́да Stáatsmacht f -;

дзяржа́ўны лад Stáatsform f -, -en; Stáatsaufbau m -(e)s;

дзяржа́ўнае пра́ва Stáatsrecht n -(e)s, -e;

дзяржа́ўная мо́ва offizi¦élle Sprache, Stáatssprache f -, -n;

дзяржа́ўны дзе́яч Stáatsmann m -(e)s, -männer;

дзяржа́ўны пераваро́т Stáatsstreich m -(e)s, -e;

дзяржа́ўнае страхава́нне stáatliche Versícherung;

на дзяржа́ўнай слу́жбе im Stáatsdienst

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

дзяржа́ва, -ы, мн. -ы, -жа́ў, ж.

Асноўная палітычная форма арганізацыі грамадства, якая ажыццяўляе кіраванне, абарону эканамічнай і сацыяльнай структуры, а таксама краіна з пэўнай палітычнай арганізацыяй.

Межы дзяржавы.

Рабаўладальніцкая д.

|| прым. дзяржа́ўны, -ая, -ае.

Дзяржаўная палітыка.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

кааператы́ўна-дзяржа́ўны кооперати́вно-госуда́рственный

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

дзяржа́ўнасць, -і, ж.

Дзяржаўны лад, дзяржаўная арганізацыя.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

пракуро́р, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Асоба, якая ажыццяўляе дзяржаўны нагляд за дакладным выкананнем законаў.

П. раёна.

2. Дзяржаўны абвінаваўца на судзе.

|| прым. пракуро́рскі, -ая, -ае.

П. нагляд.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

паві́ннасць, -і, мн. -і, -ей, ж.

Грамадскі або дзяржаўны абавязак насельніцтва.

Воінская п.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

держа́вный прям., перен. дзяржа́ўны.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)