дзялі́ць, дзялю́, дзе́ліш, дзе́ліць; дзе́лены; незак.

1. каго-што. Падзяляць на часткі, размяжоўваць.

Д. маёмасць.

Д. на порцыі.

Д. вучняў на групы.

2. што на што. Рабіць арыфметычнае дзеянне дзялення.

Д. адзін лік на другі.

3. што з кім. Аддаваць каму-н. частку чаго-н. свайго для сумеснага карыстання.

Таварышы дзялілі ўсё папалам.

Д. хлеб і соль.

4. перан., што з кім. Перажываць што-н. разам з кім-н.

Д. радасць і гора.

|| зак. падзялі́ць, -дзялю́, -дзе́ліш, -дзе́ліць і раздзялі́ць, -дзялю́, -дзе́ліш, -дзе́ліць; -дзе́лены.

|| наз. дзяле́нне, -я, н. (да 1 і 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дзялі́ць

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. дзялю́ дзе́лім
2-я ас. дзе́ліш дзе́ліце
3-я ас. дзе́ліць дзе́ляць
Прошлы час
м. дзялі́ў дзялі́лі
ж. дзялі́ла
н. дзялі́ла
Загадны лад
2-я ас. дзялі́ дзялі́це
Дзеепрыслоўе
цяп. час дзе́лячы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

дзялі́ць несов., в разн. знач. дели́ть; (на члены — ещё) члени́ть;

дз. паро́ўну — дели́ть по́ровну;

дз. на ча́сткі — дели́ть (члени́ть) на ча́сти;

тава́рышы ~лі́лі ўсё папала́м — това́рищи дели́ли всё попола́м;

дз. дроб на дроб — дели́ть дробь на дробь;

◊ дз. ску́ру незабі́тага мядзве́дзя — дели́ть шку́ру неуби́того медве́дя;

дз. хлеб і соль — дели́ть хлеб и соль

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дзялі́ць, дзялю, дзеліш, дзеліць; незак., каго-што.

1. Раз’ядноўваць на часткі, размяркоўваць па частках. Дзяліць каравай. Дзяліць маёмасць. □ Зямлю вырашылі на сходзе дзяліць ранняй вясной. Пальчэўскі. Калі хлеба па картках сям’і неставала, рукі матчыны зналі, што трэба рабіць, — так умелі апошні кавалак дзяліць, каб усіх надзяліць, а сябе — абдзяліць. А. Вольскі. // Размяжоўваць, аддзяляць. Дзяліць сыноў. □ Шчыльная агаро[дж]а .. дзеліць двор на дзве часткі. Чорны. Цяпер ехалі палявой дарогай, якая дзяліла два палеткі. Чарнышэвіч.

2. з кім. Даваць каму‑н. частку чаго‑н. свайго; сумесна карыстацца чым‑н. Са мною дзеліць Сойц сухар апошні. Зарыцкі. — Што я зрабіў табе? Душа ў душу жылі. Хлеб-соль дзялілі... Шамякін. // перан. Сумесна перажываць, зведваць (якое‑н. пачуццё і пад.). Шэсць год .. жывуць [Сяргей з Марыляй] разам, душа ў душу, дзеляць паміж сабою гора і радасць папалам. Нікановіч. Я сам адчуваў, што цяпер не ўсе свае думы дзяліў з табою. Скрыган.

3. Рабіць дзяленне (у 2 знач.). Шэсць дзяліць на тры.

•••

Дзяліць шкуру незабітага мядзведзя — размяркоўваць прыбытак у справе, якая яшчэ не зроблена.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дзялі́ць

1. (на часткі) téilen vt; áufteilen vt; éinteilen vt; únterteilen vt; trénnen vt (слова пры пераносе);

2. матэм dividíeren [-vi-] vt; téilen vt;

дзялі́ць на тры durch drei téilen;

3.:

дзялі́ць з кім-н што-н etw. mit j-m téilen;

◊ дзялі́ць з кім-н ра́дасць і го́ра mit j-m Fréud(e) und Leid téilen

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Дзялі́ць ’дзяліць’. Рус. дели́ть, укр. діли́ти, польск. dzielić, чэш. děliti, ст.-слав. дѣлити. Прасл. *děliti. Роднасныя формы: літ. dailýti, гоц. dailjan, ням. teilen. Гл. Фасмер, 1, 496; Траўтман, 43; Бернекер, 1, 195.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

дзяліць, падзяляць, раздзяляць; біць, разбіваць, рэзаць (перан.)

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

падзялі́ць гл. дзяліць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

члени́ть несов. дзялі́ць; чляні́ць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дели́ть несов., в разн. знач. дзялі́ць; (разделять — ещё) падзяля́ць;

◊

дели́ть всё попола́м дзялі́ць усё папала́м;

дели́ть хлеб и соль дзялі́ць хлеб і соль;

дели́ть не́чего няма́ чаго́ дзялі́ць;

дели́ть шку́ру неуби́того медве́дя дзялі́ць ску́ру незабі́тага мядзве́дзя;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)